Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Błesiński, Sędziowie sędzia NSA Włodzimierz Kędzierski,, sędzia WSA Zofia Skrzynecka (spr.), Protokolant Paweł Guziur, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 10 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi E. Z. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia "[...]". nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek I uchyla zaskarżoną decyzję; II określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana.
Pismem z dnia 31 sierpnia 2008 r., uzupełnionym w dniu 2 października
2008 r., E.Z. wniosła o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z odsetkami za zwłokę. Motywując wniosek, wskazała na trudną sytuację finansową i zdrowotną, która, w jej ocenie, nie pozwalała na wywiązywanie się z obowiązku opłacania składek. Wskazała, iż w kwietniu 2007 r. podjęła pracę jako pracownik fizyczny w systemie akordowym. Jednakże w październiku 2007 r. jej sytuacja materialna i zdrowotna uległa zmianie. Po przebytej operacji tętniaka wnioskodawczyni przebywała bowiem przez ponad pół roku na zwolnieniu lekarskim, wskutek czego zakład pracy rozwiązał z nią umowę o pracę. Strona oświadczyła, iż w chwili złożenia wniosku o umorzenie należności z tytułu składek otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych w wysokości ok. 400 zł miesięcznie. Dodała, iż złożyła wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, ale otrzymała odpowiedź negatywną. Wskazała, iż wcześniej uzyskiwała dochody z najmu lokalu, jednakże należności z tego tytułu zostały przekazane bezpośrednio komornikowi. Z dniem 1 stycznia 2008 r. Starostwo Powiatowe rozwiązało z nią umowę dzierżawy gruntu. Wskutek zajęcia egzekucyjnego należności z tytułu najmu lokalu, powstały zaległości w opłacaniu czynszu za dzierżawę gruntu. Opisując sytuację rodzinną i zdrowotną, wnioskodawczyni podała, iż na jej utrzymaniu pozostaje dziecko w wieku szkolnym, na które otrzymuje świadczenie z tytułu obowiązku alimentacyjnego w wysokości 200 zł miesięcznie. Skarżąca podniosła, iż dziecko to legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, wymaga specjalistycznych środków ortopedycznych (gorset ortopedyczny) i stałej rehabilitacji. W toku postępowania strona oświadczyła, iż były mąż uiszcza świadczenie alimentacyjne regularnie, jest zameldowany w ich wspólnym mieszkaniu, ale jego miejsce pobytu nie jest jej znane. Wyjaśniła również, iż nie nastąpił również podział majątku między rozwiedzionymi małżonkami.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), decyzją z dnia "[...]" umorzył postępowanie w części dotyczącej składek finansowanych przez osoby ubezpieczone niebędące płatnikami składek. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Zakład wskazał, że stosownie do art. 30 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) do składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek nie znajduje zastosowania instytucja umorzenia należności.
Ponadto, Zakład, wskazując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia art. 28 ust. 1 - 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, odmówił umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia zdrowotne za osobę ubezpieczoną będącą płatnikiem składek wraz z odsetkami za zwłokę w łącznej kwocie 5.942,94 zł. Zdaniem Zakładu, w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła przesłanka całkowitej nieściągalności, o której mowa w art. 28 ust. 2 i 3 ustawy, gdyż naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy nie stwierdził w toku postępowania egzekucyjnego całkowitej nieściągalności należności. Ponadto, organ podkreślił, iż zobowiązana posiada nieruchomość, na której dokonano zabezpieczenia hipotecznego należności z tytułu składek. Zakład nie znalazł również podstaw do uwzględnienia wniosku strony w oparciu o treść art. 28 ust. 3a ustawy w związku z § 3 ust. 1 pkt 1 - 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 141, poz. 1365 ze zm.).