Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wojciech Czajkowski, Sędziowie Sędzia WSA Ryszard Maliszewski (spr.), Sędzia WSA Renata Kantecka, Protokolant Starszy specjalista Lidia Wachowska, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 23 lutego 2011 r., sprawy ze skargi K.M. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek uchyla zaskarżoną decyzję.
Zaskarżoną decyzją z dnia "[...]", nr "[...]" Zakład Ubezpieczeń Społecznych utrzymał w mocy decyzję z dnia 10 września 2010r. w sprawie odmowy umorzenia K. M. należności z tytułu nieopłaconych składek.
W dniu 1 lipca 2010r. wpłynął do Inspektoratu w E. wniosek K. M. o umorzenie zadłużenia po zmarłym mężu K. M. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, w łącznej wysokości 16594,80 zł.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w E., po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, decyzją nr "[...]" z dnia 10 września 2010r. odmówił umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i koszty upomnienia powołując się na art. 83 ust. 1 pkt. 3 oraz art. 28 ust. 1, 2, 3a, 4 oraz art. 32 w/w ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z powodu braku przesłanek do stwierdzenia całkowitej nieściągalności.
Zakład wskazał, że zgodnie z art.28 ust.2 i ust.3, w związku z art.32 w/w ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mogą być umorzone w całości lub w części tylko w przypadku stwierdzenia ich całkowitej nieściągalności. Ustalono, że wnioskodawczyni nie posiada ruchomości, ale jest właścicielką mieszkania, na którym Zakład dokona zabezpieczenia poprzez wpis hipoteki przymusowej. W związku z tym nie stwierdzono całkowitej nieściągalność zadłużenia.
Ponadto przeanalizowano inną podstawę prawną, dająca możliwość umorzenia zadłużenia z tytułu składek, pomimo braku całkowitej nieściągalności, tą podstawę stanowi art. 28 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 17 ustawy z dnia 18 grudnia 2002r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 241, poz. 2074 ze zm.). Zgodnie bowiem z powoływanym przepisem w uzasadnionych przypadkach mogą być umarzane należności z tytułu składek pomimo braku ich całkowitej nieściągalności, jeżeli przemawia za tym ważny interes osoby zobowiązanej do ich opłacenia. Przy czym, sytuacje, w których zachodzi ważny interes osoby zobowiązanej zostały w sposób wyczerpujący określone w § 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 141, poz. 1365). Zakład może umorzyć należności z tytułu składek, jeżeli zobowiązany wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny. W trakcie postępowania ustalono, że wnioskodawczyni utrzymuje się z zasiłków z MOPS w E. w wysokości 400 zł oraz z prac zleconych przez Urząd Miasta, wynagrodzenie w lipcu wynosiło 305,20zł. Natomiast wydatki związane z utrzymaniem mieszkania wynoszą 509 zł, koszty leczenia 150 zł miesięcznie. Organ nie zakwestionował jej trudnej sytuacji materialnej. Uznał, że decyzje dotyczące umorzenia zaległości mają charakter uznaniowy. Wskazał, że umorzenie należności ma charakter wyjątkowy. Zakład wskazał, że wnioskodawczyni ma lekki stopień niepełnosprawności, dlatego może podjąć zatrudnienie na stanowisku przystosowanym do tego stopnia niepełnosprawności.