1. Art. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ obejmuje swoim zakresem tzw. niepodatkowe należności budżetu państwa. Ta kategoria danin publicznych jest stosunkowo najmniej określona. Nie obejmuje ona swoim zakresem ani podatków, ani opłat, ani ceł, ani świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych oraz opłat za usługi, do których stosuje się przepisy o cenach, ani kar pieniężnych i grzywien wymierzanych przez sądy. Obejmuje natomiast kategoria tzw. niepodatkowych należności rozmaite wpłaty mające charakter sankcji finansowych za nieprzestrzeganie postanowień prawa publicznego, przewidziane np. w ustawie o cenach.
2. Ogólny reżim prawny przewidzianych art. 20 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach /Dz.U. 1988 nr 27 poz. 195 ze zm./ tzw. kwot dodatkowych wpłacanych do budżetu państwa jest analogiczny, jak świadczeń podatkowych.
3. Decyzje Ministra Finansów nie są w Polsce prawem powszechnie o obowiązującym i nie mogą być podstawą do tworzenia za ich pomocą samoistnych obowiązków w sferze prawa daninowego.
Urząd Skarbowy decyzją z dnia 25.02.1998 r. wydaną na podstawie art. 20 ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach /Dz.U. 1988 nr 27 poz. 195 ze zm./ oraz par. 1 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 sierpnia 1989 r. w sprawie terminu i trybu wpłacania do budżetu państwa nienależnych kwot dodatkowych oraz innych kwot z tytułu stosowania nieprawidłowych cen /Dz.U. nr 49 poz. 279/ - ustalił Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej z tytułu stosowania nieprawidłowych cen kwotę zobowiązania w wysokości 91.817,70 zł, która jako kwota dodatkowa stanowiąca 150 procent kwoty nienależnej podlega wpłacie do budżetu Państwa.
W uzasadnieniu organ podatkowy wyjaśnia, iż Urząd Kontroli Skarbowej w okresie od 29.09. do 18.11.1997 r. przeprowadził w spółdzielni kontrolę, której celem było sprawdzenie realizacji postanowień szeregu decyzji Ministra Finansów w sprawie ustalenia nowych cen urzędowych energii cieplnej dostarczanej do mieszkań na cele bytowe w 1996 r. W wyniku kontroli ustalono, że spółdzielnia nie dokonała w terminie ustalonym decyzją Ministra Finansów ostatecznego rozliczenia nadwyżki opłat zaliczkowych za 1996 r., pobranych od lokatorów mieszkań opomiarowanych. Kwota nie dokonanych rozliczeń nadwyżki opłat nad kosztami za 1996 r. do dnia wszczęcia kontroli skarbowej wyniosła 61.211,78 zł.
Urząd Skarbowy stwierdza następnie, że niedokonanie rozliczeń w terminie, do którego obligowały podatnika przepisy ust. 8 pkt 1 decyzji Ministra Finansów z dnia 29 lutego 1996 r. /Dz.Urz. MF nr 7/ oznacza niewykonanie określonych w tej decyzji warunków stosowania cen urzędowych, a także niezastosowanie się do przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o cenach, nakładającego obowiązek zwrotowi kwoty nienależnej w sytuacji określonej tym przepisem. Dlatego ma zastosowanie art. 20 ust. 2 ustawy o cenach przewidujący, że w takim przypadku sprzedawca zobowiązany jest wpłacić do budżetu państwa kwotę dodatkową w wysokości 150 procent kwoty nienależnej.
Izba Skarbowa decyzją z dnia 4.06.1998 r. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu nie podziela stanowiska odwołującej się w kwestii tego, że ustawa o cenach nie ma zastosowania do rozliczeń pomiędzy spółdzielniami mieszkaniowymi a użytkownikami jej mieszkań, powołując się przy tym na art. 25 ust. 1 i ust. 3 pkt. 1 ustawy o cenach. Jako gestor zasobów mieszkaniowych, spółdzielnia była zobowiązana do stosowania się do ustaleń decyzji Ministra Finansów dotyczącej ustalania cen urzędowych energii cieplnej dostarczonej do mieszkań. Spółdzielnia ustalając opłaty za energie cieplną stosowała przepisy ustawy o cenach. Fakt nie dokonania do chwili kontroli nadwyżki opłat nad kosztami, oznacza niewykonanie określonych w ust. 8 pkt 1 decyzji Ministra Finansów z dnia 29 lutego 1996 r. w sprawie ustalenia nowych cen urzędowych energii cieplnej dostarczonej do mieszkań na cele bytowe warunek stosowania cen urzędowych, a także nie zastosowania się do art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. ustawy o cenach.