Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. WSA Tomasz Smoleń Sędziowie WSA Małgorzata Niedobylska WSA Kazimierz Włoch /spr./ Protokolant ref. st. Eliza Kaplita-Wójcik po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 27 listopada 2012 r. sprawy ze skargi W. L. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Fundusz Pracy 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] czerwca 2012r. nr [...], 2) określa, że decyzje wymienione w pkt. 1) nie podlegają wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku, 3) zasądza od Skarbu Państwa -Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie na rzecz pełnomocnika z urzędu radcy prawnego A. Sz. kwotę 295,20 (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Sygn. I SA/Rz 940/12
U Z A S A D N I E N I E
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej powoływany jako Prezes ZUS), po ponownym rozpatrzeniu sprawy z wniosku W.L. (dalej zwaną skarżącą), utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] czerwca 2012 r nr [...] o odmowie umorzenia należności wynikającej z decyzji orzekającej o odpowiedzialności skarżącej za zobowiązania jej zmarłego męża w łącznej kwocie 32.349,10 zł z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.
We wniosku o umorzenie ww. należności skarżąca podała, że jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, samotną, chorą. Po zwolnieniu z pracy podejmowała próby zmiany zawodu, konsumując na ten cel zgromadzone oszczędności. Obecnie jej źródłem utrzymania jest zasiłek z opieki społecznej w kwocie 238 zł. Z uwagi na wiek i stan zdrowia ma kłopoty ze znalezieniem zatrudnienia. Ponadto oświadczyła, że nieznany był jej fakt zadłużenia jej zmarłego męża i że mąż ani nikt z członków jego rodziny nie korzystał z tych składek. Do wniosku skarżąca załączyła dokumenty poświadczające jej sytuację, tj. wydruk księgi wieczystej posiadanej nieruchomości, zaświadczenie z urzędu pracy i lekarskie oraz decyzję o pomocy socjalnej.
Prezes ZUS działając jako organ w pierwszej instancji, w swojej decyzji w kolejności przedstawił stan faktyczny sprawy wskazując, że wydając rozstrzygnięcie oparł się na art. 28 ust. 2 i art. 28 ust. 3a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.). Podkreślił, że dłużnik pierwotny, tj. mąż wnioskodawczyni pozostawił majątek nieruchomy, na którym ZUS dokonał zabezpieczenia swoich należności, odziedziczony później przez wnioskodawczynię i dlatego brak jest podstaw do stwierdzenia, że w sprawie występuje nieściągalność należności. Także sytuacja wnioskodawczyni według organu, nie nosi cech nadzwyczajnej; nie jest ona osobą trwale niezdolną do pracy, deklaruje gotowość jej podjęcia. Umorzenie należności według organu nie stanowi przysporzenia finansowego, zatem nie zmieni to sytuacji materialnej dłużniczki.
Zwracając się o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżąca podniosła, że ocena materiału dowodowego w decyzji z dnia [...] czerwca 2012 r. nosi cechy dowolności, nie uwzględniono w niej jej sytuacji materialnej ani majątkowej, w tym treści art. 28 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz faktu, że nieruchomość obciążona hipoteką na rzecz ZUS należy do majątku dorobkowego, a nie wyłącznie osobistego jej zmarłego męża i postępowanie w tym zakresie toczyło się bez jej udziału. Nie wzięto także pod uwagę, że jedynym źródłem utrzymania jest świadczenie z opieki społecznej i że dom popadł w ruinę - jest zagrzybiony, zawilgocony, nieotynkowany, bez ciepłej wody.
Organ rozpatrując wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie zmienił swojego stanowiska i utrzymał w mocy decyzję odmawiającą umorzenia przedmiotowych należności. W swoim rozstrzygnięciu oparł się na dotychczasowych ustaleniach, których podstawą były wymienione w decyzji dokumenty obrazujące sytuację W.L. Przytaczając ściśle treść przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych , tj. art. 28 ust. 2 i ust. 3 oraz art. 28 ust. 3a skonkludował, że w ich świetle nadal brak jest dostatecznych przesłanek do umorzenia zobowiązań. Nie stanowią ich ani stan zdrowia, ani sytuacja materialna, która jak przyznał organ jest trudna. Skarżąca utrzymuje się z zasiłku okresowego wypłacanego przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w kwocie 226zł miesięcznie. Jednak posiadany majątek dłużniczka może zbyć, zamieniając dom na lokal mieszkalny i w ten sposób różnicą pokryć zadłużenie. Gotowość do podjęcia pracy może tylko polepszyć sytuację materialną dłużniczki, również w przyszłości może ona nabyć prawo do świadczenia, z którego mogą być regulowane zobowiązania i dlatego decyzja o umorzeniu byłaby przedwczesna.