Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Magdalena Durzyńska Sędziowie: Sędzia WSA Iwona Maciejuk Sędzia WSA Przemysław Żmich (spr.) Protokolant referent stażysta Joanna Kicińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2015 r. sprawy ze skargi A.H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie uznania za nienależnie pobrane świadczenie 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezydenta W. z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata M.S., tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, w tym: tytułem opłaty kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, tytułem 23% podatku od towarów i usług kwotę 55,20 (pięćdziesiąt pięć 20/100) złotych.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., decyzją z dnia [...] marca 2014 r., nr [...] po rozpatrzeniu odwołania A.H. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [...] grudnia 2013 r., nr [...] orzekającą o uznaniu za nienależnie pobrane świadczenie w formie zasiłku okresowego w miesiącu czerwcu 2013 r. w wysokości [...] zł oraz o żądaniu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.
Powyższa decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.
Decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r., nr [...], przyznano A.H. świadczenie w formie zasiłku okresowego od [...] czerwca 2013 r. do [...] czerwca 2013 r. w wysokości [...] zł. W świetle zgromadzonych dokumentów ustalono następnie, że w maju 2013 r. świadczeniobiorca otrzymał pomoc finansową od matki w wysokości [...] zł, która w myśl ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej stanowiła w tym miesiącu dochód własny. O zmianie swojej sytuacji materialnej A.H. poinformował organ pisemnie dopiero w dniu 19 czerwca 2013 r., wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 109 ustawy o pomocy społecznej. W tej sytuacji Prezydent W. decyzją z dnia [...] grudnia 2013 r. orzekł o uznaniu za nienależnie pobrane świadczenie w formie zasiłku okresowego w wysokości [...] zł, przyznane decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r., pobrane w miesiącu czerwcu 2013 r. oraz o żądaniu zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.
Odwołanie od powyższej decyzji złożył A.H. kwestionując rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. rozpoznając sprawę stwierdziło, że decyzja organu pierwszej instancji jest prawidłowa. Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 109 ustawy o pomocy społecznej, osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Powyższe stanowi podstawową powinność beneficjentów pomocy społecznej, zaś zaniechanie w tym zakresie - w przypadku, gdy zmiana sytuacji dochodowej powoduje przekroczenie ustawowego kryterium dochodowego - skutkuje utratą prawa do przyznanego świadczenia. Organ odwoławczy zaznaczył, że ustawowy obowiązek informowania o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń, wynikający z art. 109 ustawy o pomocy społecznej, pozostaje w ścisłym związku z pojęciem "świadczenia nienależnie pobranego" zdefiniowanym w art. 6 pkt 16 tej ustawy. Za "świadczenie nienależnie pobrane" ustawodawca nakazuje rozumieć - świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej. Zgodnie zaś z art. 98 powołanej ustawy, świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi od osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, niezależnie od dochodu rodziny.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wskazało, że o treści art. 109 ustawy o pomocy społecznej A.H. pouczony został w decyzji przyznającej świadczenie. Obowiązek poinformowania o otrzymanej od matki pomocy materialnej w wysokości [...] zł, a tym samym o zmianie sytuacji dochodowej ciążył zatem na stronie z mocy prawa. Skarżący nie poinformował jednak (niezwłocznie) organu pierwszej instancji o zmianie swojej sytuacji dochodowej. Zasadnie zatem organ orzekł obowiązek zwrotu przyznanego świadczenia pieniężnego. Organ odwoławczy podkreślił, że art. 98 ustawy o pomocy społecznej zawiera odesłanie do art. 104 ust. 4 tej ustawy, który stanowi, że w przypadkach szczególnych, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu wydatków na udzielone świadczenie w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub też niweczyłoby skutki udzielanej pomocy, właściwy organ na wniosek pracownika socjalnego lub osoby zainteresowanej może odstąpić od żądania takiego zwrotu. Powyższy przepis zastosowany został przez organ pierwszej instancji.