Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Gabriela Nowak (spr.) Sędziowie WSA Joanna Skiba WSA Przemysław Żmich Protokolant starszy sekretarz sądowy Tomasz Noske po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 września 2018 r. sprawy ze skarg B. M. oraz J. M., Z. M. i B. G. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] września 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargi
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z [...] września 2017 r. nr [...] uchylił decyzję Wojewody [...] z [...] lutego 2017 r. nr [...] i odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w P. Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa z [...] stycznia 1970 r. nr [...] o przejęciu na własność Państwa opuszczonej nieruchomości rolnej, położonej we wsi Z. gmina [...] o pow. [...] ha, stanowiącą własność małżonków W. M. i T. M.
Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym:
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w P. decyzją z [...] stycznia 1970 r., na podstawie art. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i o uregulowaniu innych spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz.U. Nr 39, poz. 174 ze zm.), powoływanej dalej jako "ustawa", i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1961 r. w sprawie opuszczonych gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 39, poz. 198), powoływanego dalej jako "rozporządzenie z 1961 r.", orzekł o przejęciu na własność Państwa przedmiotowego gospodarstwa rolnego. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że właściciel ani też żaden z jego następców prawnych nie użytkuje osobiście nieruchomości. Grunty wchodzące w skład gospodarstwa w większej części nie są poddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym.
B. M. wnioskiem z 20 marca 2001 r., uzupełnionym w dniu 7 listopada 2003 r., wystąpił o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji wskazując, że gospodarstwo nie zostało opuszczone, ponieważ uprawiane było przez użytkownika - S. C. Wnioskodawca podkreślił, że osobiście nadzorował prawidłowe funkcjonowanie gospodarstwa, którego po śmierci rodziców (W. i T. M.) był współwłaścicielem.
Wojewoda [...] decyzją z [...] lutego 2017 r. stwierdził, że decyzja z [...] stycznia 1970 r. w zakresie dotyczącym dz. nr [...], [...] i [...] wydana została z naruszeniem prawa, zaś w odniesieniu do dz. nr [...], [...], [...], [...], [...] stwierdził jej nieważność. Organ wskazał, że jak wynika z księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości, jej właścicielami byli W. M. i T. M., jako współwłaściciele na podstawie wspólności majątkowej, na podstawie powzdania i wniosku z [...] października 1936 r. (wpis z [...] lutego 1937 r.). Skarb Państwa ujawniony został natomiast w dniu [...] marca 1970 r. na podstawie decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w P. z [...] stycznia 1970 r. Wojewoda zauważył, że poza sporem w niniejszym postępowaniu jest okoliczność, że na przedmiotowym gospodarstwie rolnym nie zamieszkiwał właściciel ani jego małżonek, dzieci lub rodzice. Małżonkowie T. i W. M. zmarli (T. M. w dniu [...] lutego 1955 r., a jego żona W. M. z domu P. w dniu [...] lutego 1958 r.). Po ich śmierci nieruchomość stanowiła współwłasność ustawowych następców, tj. B. M., Z. M., B. M. (obecnie G.) i J. M. (postanowienie Sądu Powiatowego w P. z [...] kwietnia 1961 r. sygn. akt [...]). Postanowieniem z [...] września 1958 r. sygn. akt [...] Sąd Powiatowy w P. ustanowił K. P. zamieszkałego w P. (brata W. M.), opiekunem prawnym małoletnich dzieci zmarłych: Z. M., B. M. i J. M. W ewidencji gruntów w 1962 r., w miejsce współwłaścicieli T. M. i jego żony W. wpisano jako osobę władającą gruntem B. M. B. M. w oświadczeniu z [...] listopada 1991 r. stwierdził, że objął gospodarstwo po śmierci rodziców i gospodarował na nim w latach 1958-1961. W 1963 r. przekazał gospodarstwo w dzierżawę S. C., który w gospodarstwie tym zamieszkał wraz z rodziną. Fakt ten potwierdza sołtys S. W. Wojewoda wskazał dalej, że w toku postępowania dowodowego przesłuchano świadków wskazanych przez strony, tj. K. P., A. G., F. N. oraz W. W. Organ ocenił zeznania świadków jako wiarygodne, konsekwentne i logiczne. Z zeznań tych wynika, że gospodarstwo rolne w Z. w dacie wydania kwestionowanej decyzji, tj. [...] stycznia 1970 r. było uprawiane i poddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym przez użytkownika S. C. Po jego przejęciu na własność Skarbu Państwa ww. osoba nadal w nim gospodarowała. Z powyższego można wysnuć wniosek, że sposób zagospodarowania gruntów należących do rodziny M. w latach 1963-1970 przez wskazanego dzierżawcę był dostatecznie zadowalający, skoro nastąpiła kontynuacja dzierżawy gruntów, należących od 1970 r. do Państwowego Funduszu Ziemi, przez dotychczasowego użytkownika (protokół z przesłuchania świadków z [...] lutego 2004 r.). W tej sytuacji Wojewoda doszedł do przekonania, że kwestionowana w trybie nadzoru decyzja z [...] stycznia 1970 r. wydana została z rażącym naruszeniem prawa, ponieważ przedmiotowej nieruchomości nie można było uznać za opuszczoną. Jak wskazał organ, postępowanie dowodowe przeprowadzono ze względu na fakt, że nie zachowały się akta w sprawie przejęcia gospodarstwa. Natomiast z treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji nie wynika kiedy i w jakim zakresie przeprowadzono ustalenie stanu faktycznego, który skutkował uznaniem gospodarstwa w Z., jako spełniającego przesłanki opuszczenia zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia z 1961 r. Organ uznał, że choć dz. nr [...], [...], [...] (wchodzące w skład przedmiotowej nieruchomości) zostały sprzedane przez Skarb Państwa, to jednak niniejsze postępowanie nie dotyka interesów nabywców tych działek, stąd odstąpił od traktowania ich jako strony postępowania, bowiem w sposób nieodwracalny nabyli oni własność przedmiotowych gruntów i są chronieni rękojmią wiary publicznej, co stanowi przeszkodę do stwierdzenia nieważności decyzji w tym zakresie. W związku z powyższym Wojewoda na podstawie art. 158 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (wówczas Dz.U. z 2016 r. poz. 23), powoływanej dalej jako "K.p.a.", stwierdził, że zaskarżona decyzja w cześć dotyczącej dz. nr [...], [...] i [...] wydana została z naruszeniem prawa, zaś w odniesieniu do dz. nr [...], [...], [...],[...], [...] stwierdził jej nieważność.