Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Lenart Sędziowie Sędzia WSA Iwona Kosińska (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Sobielarska Protokolant Ewa Nieora po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 maja 2009 r. sprawy ze skargi R. K. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Prezydenta W. z dnia [...] maja 2007 r., nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania W. W., utrzymał w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [...] maja 2007 r. nr [...] odmawiającą ustanowienia użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości położonej w W. przy ul. [...] (obecnie ul. [...]) oznaczonej jako [...] dz.. nr [...] o powierzchni ok. [...] m2, stanowiącego obecnie część działki ewidencyjnej nr [...], będącej własnością Skarbu Państwa.
Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Prezydent W. decyzją z dnia [...] maja 2007 r. odmówił W. W. i R. K., następczyniom prawnym dawnej właścicielki hipotecznej, ustanowienia użytkowania wieczystego do przedmiotowego gruntu nieruchomości [...], objętego działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279).
Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem W. W. złożyła odwołanie wnosząc o jego uchylenie. W jego uzasadnieniu podniosła, że na przedmiotowym gruncie ustanowione zostało użytkowanie wieczyste na rzecz osoby trzeciej zanim zapadła decyzja, którą rozpatrzono wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. Zdaniem skarżącej naruszeniem prawa jest, w tej sytuacji, uznanie przez organ I instancji, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób trzecich uzasadnia nieustanowienie prawa użytkowania wieczystego na przedmiotowym gruncie na rzecz następców prawnych dawnych właścicieli hipotecznych przedmiotowej nieruchomości.
Organ odwoławczy rozpatrując złożone odwołanie stwierdził, że nie może ono zostać uwzględnione. W uzasadnieniu zajętego stanowiska organ II instancji wyjaśnił, że przedmiotowy grunt, stanowiący obecnie własność Skarbu Państwa, objęty był działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy. Gmina W. objęła go we władanie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego W. nr [...]. Termin do złożenia przez dotychczasowego właściciela wniosku o przyznanie prawa własności czasowej, w trybie przepisów powołanego dekretu, upływał z dniem [...] października 1949 r. Z akt sprawy wynika, że wniosek hipotecznej właścicielki J. C. został złożony w dniu [...] maja 1949 r., a więc z zachowaniem terminu. Następcami prawnymi dawnej właścicielki są córka W. W. i wnuczka R. K. Zgodnie z odpisem z księgi wieczystej z dnia [...] kwietnia 2008 r. przedmiotowa nieruchomość wchodzi obecnie w skład działki ewidencyjnej nr [...] będącej własnością Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym y [...]. Z informacji Biura Naczelnego Architekta Miasta z dnia [...] stycznia 2007 r. wynika, że dla przedmiotowego gruntu nie obowiązuje żaden miejscowy plan, nie podjęto też uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu. W obowiązującym studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego W. (uchwała nr [...] Rady W. z dnia [...] października 2006 r.) przedmiotowa nieruchomość znajduje się w strefie [...], która stanowi obszar przewidziany dla koncentracji [...]. Nieruchomość znajduje się na terenach zabudowy mieszkaniowej, o przewadze zabudowy wielorodzinnej. Organ odwoławczy przywołując treść art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy stwierdził, że przepis ten zakreśla w sposób jednoznaczny kryteria prawne i faktyczne, których kumulatywne wystąpienie obliguje organ do uwzględnienia wniosku dotychczasowego właściciela o ustanowienie na gruncie prawa użytkowania wieczystego. Przesłankami wypełniającymi te kryteria są złożenie wniosku o przyznanie prawa własności czasowej w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę oraz korzystanie z gruntu dające się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania. Jednak pomimo tego, że jak stwierdził organ II instancji, wniosek o własność czasową został złożony w terminie, a nieruchomość znajduje się na terenie zabudowy mieszkaniowej o przewadze zabudowy wielorodzinnej, co pozwalałoby na oddanie przedmiotowej nieruchomości w użytkowanie wieczyste, wniosek został rozpatrzony odmownie ze względu na ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób trzecich. Powołując się na treść zaskarżonej decyzji organu I instancji organ odwoławczy wskazał, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób trzecich, spowodowało wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych, dlatego też grunt ten, nie może zostać oddany w użytkowanie wieczyste. Wojewoda pokreślił, że pojęcie nieodwracalnych skutków prawnych należy do spornych zarówno w doktrynie, jak i w praktyce. Jego zdaniem ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na gruncie objętym działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy, a następnie przeniesienie tego prawa na podstawie umowy sprzedaży stanowi istotną okoliczność dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ organ administracji, działając w granicach swojej właściwości, nie ma możliwości prawnych zniweczenia skutków cywilnoprawnych powstałych wskutek zawarcia umowy sprzedaży (wyrok NSA ISA 119/99 z dnia 8 października 1999 r.). Przepisy prawa materialnego, ani też przepisy procesowe, stanowiące podstawę działania organu administracji publicznej, nie czynią danego organu właściwym do cofnięcia tego właśnie skutku przez wydanie decyzji, bowiem organ nie może w takiej sytuacji skorzystać z drogi postępowania administracyjnego. Uprawnienie użytkownika wieczystego do korzystania z nieruchomości z wyłączeniem innych osób wyklucza zatem możliwość przyznania takiego samego uprawnienia w stosunku do tej samej nieruchomości innej osobie. Organ administracji nie jest właściwy do zmiany powstałych stosunków cywilnoprawnych jakimi są umowy oddania przedmiotowego gruntu w użytkowanie wieczyste i wpisy jawne w księdze wieczystej.