Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Gabriela Nowak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Emilia Lewandowska Sędzia WSA Bożena Marciniak po rozpoznaniu w dniu 6 września 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi M. M. na postanowienie Komisji do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa z dnia [...] stycznia 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia od grzywny 1. uchyla postanowienie Komisji do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa z dnia [...] listopada 2017 r. nr [...]; 2. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Komisji do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa z dnia [...] grudnia 2017 r. nr[...]; 3. zasądza od Komisji do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich na rzecz skarżącego M. M. kwotę 580 (słownie: pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Komisja do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa (dalej jako "organ" lub "Komisja") postanowieniem z [...] stycznia 2018 r. nr [...] utrzymała w mocy własne postanowienie z [...] grudnia 2017 r. nr [...] odmawiające zwolnienia M. M. (dalej jako "skarżący") od grzywny za nieuzasadnione niestawiennictwo na rozprawie.
Postanowienie wydane zostało w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Komisja postanowieniem z [...] listopada 2017 r. nr [...], działając na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa (Dz.U. z 2017 r. poz. 718), powoływanej dalej jako "ustawa z 9 marca 2017 r.", ukarała skarżącego grzywną w wysokości 3000 zł za nieuzasadnione niestawiennictwo na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 r.
Skarżący pismem z 28 listopada 2017 r. złożył do Komisji wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy i zwolnienie od grzywny wraz z oświadczeniem w przedmiocie usprawiedliwienia nieobecności na rozprawie i zwolnienia od grzywny.
Komisja postanowieniem z [...] grudnia 2017 r. odmówiła zwolnienia skarżącego od grzywny uznając, że przedstawione przez stronę powody niestawienia się na rozprawie nie zasługują na uwzględnienie, nie zostały udokumentowane i nie są przekonujące.
Skarżący pismem z 8 stycznia 2018 r. wystąpił do Komisji z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej postanowieniem z [...] grudnia 2017 r., wnosząc o jego uchylenie w całości i zwolnienie od grzywny.
Komisja ponownie rozpoznając sprawę utrzymała w mocy własne postanowienie z [...] grudnia 2017 r. uznając, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem organu, ukaranie strony karą grzywny w wysokości 3000 zł za niestawiennictwo na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 r. było zasadne. Komisja wskazała, że zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z 9 marca 2017 r. strona, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnionej przyczyny albo bez zezwolenia kierującego rozprawą opuściła rozprawę Komisji przed jej zakończeniem, może być ukarana grzywną do 3000 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 10000 zł. W myśl art. 20 ustawy z 9 marca 2017 r. Komisja może na wniosek ukaranego, o którym mowa w art. 18 ust. 2 lub art. 19 ust. 3, złożony w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania albo wydania opinii i zwolnić od grzywny. Na odmowę zwolnienia od grzywny służy zażalenie. Organ zaznaczył, że skarżący wezwaniem z 27 października 2017 r. został zobowiązany do osobistego stawienia się na rozprawę w dniu 16 listopada 2017 r., w trybie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z 9 marca 2017 r. w związku z art. 50 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.), powoływanej dalej jako "K.p.a.", oraz pouczony o konsekwencjach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa. Wezwanie to zostało skutecznie doręczone w dniu 31 października 2017 r. Komisja szczegółowo odniosła się do podnoszonych przez skarżącego zarzutów naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy z 9 marca 2017 r. uznając, że są one bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie. Zdaniem organu, a wbrew twierdzeniom skarżącego, na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 r. nie stwierdzono, że został wyczerpany cały materiał dowodowy. Niestawiennictwo strony znacznie utrudniło rzetelne wyjaśnienie sprawy będącej przedmiotem działania Komisji, a tym samym realizację zasady prawdy obiektywnej, do czego Komisja została zobowiązana zgodnie z art. 7 K.p.a. w zw. z art. 38 ust. 1 ustawy z 9 marca 2017 r. Ocena, czy przeprowadzenie dowodu jest niezbędne w danej sprawie pozostaje w gestii organu, przed którym toczy się postępowanie. W ocenie Komisji, obowiązkiem skarżącego było stawienie się w miejscu i czasie wskazanym w wezwaniu. Ukarany nie może zaś w sposób dowolny decydować, czy taki obowiązek wykona, czy też nie. Organ podkreślił, że kluczową przesłanką zwolnienia od grzywny w trybie art. 20 ustawy z 9 marca 2017 r. jest usprawiedliwienie nieobecności na rozprawie. Przedstawiona natomiast przez skarżącego argumentacja nie zawiera obiektywnych przesłanek usprawiedliwiających jego nieobecność. Za nietrafne uznano zarzuty skarżącego, powołującego się na ogólną regulację Kodeksu postępowania administracyjnego, że stawiennictwo przed organem jest prawem, a nie obowiązkiem strony postępowania. Zdaniem Komisji ustawa z 9 marca 2017 r. ma charakter lex specialis względem rozwiązań kodeksowych, co znajduje potwierdzenie w treści jej art. 38 ust. 1. Podobnie za nieuzasadnione uznano zarzuty dotyczące niekonstytucyjności art. 38 ust. 2 ustawy z 9 marca 2017 r., a także nieważności postępowania. Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenia art. 18 ust. 1 ustawy z 9 marca 2017 r. poprzez trzykrotne ukaranie strony karą grzywny, mimo że sprawy o sygn. [...], [...] oraz [...] zostały połączone do rozpoznania w ramach jednego postępowania, Komisja podkreśliła, że ustawodawca nie wykluczył możliwości wielokrotnego ukarania świadka, biegłego, czy też w przypadku szczególnego postępowania przed Komisją również strony, która nie stawiła się na więcej niż jeden termin, wyznaczony jej do osobistego stawiennictwa. W ocenie Komisji, skarżący mógł stawić się w wyznaczonym przez organ terminie, szczególnie, że wezwanie na rozprawę odebrał już w dniu 31 października 2017 r. Miał więc możliwość zaplanowania realizacji swoich obowiązków służbowych, w sposób umożliwiający stawienie się na rozprawę w dniu 16 listopada 2017 r. W związku z powyższym organ uznał, że brak jest podstaw do zwolnienia skarżącego od nałożonej grzywny.