Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA del. Danuta Małysz (sprawozdawca), Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Parafii [...] w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2014 r. sygn. akt VII SA/Wa 2398/13 w sprawie ze skargi Parafii [...] w P. na postanowienie Ministra Finansów z dnia 18 września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie umorzenia opłaty legalizacyjnej 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Parafii [...] w P. na rzecz Ministra Finansów kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2014r., sygn.akt VII SA/Wa 2398/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Parafii [...] pw. [...] w P. na postanowienie Ministra Finansów z dnia 18 września 2013r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie umorzenia opłaty legalizacyjnej.
W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan sprawy:
Wnioskiem z dnia 23.07.2013r. Parafia [...] pw. [...] w P. (strona, skarżąca) zwróciła się do Wojewody [...] o umorzenie opłaty legalizacyjnej ustalonej postanowieniem organu nadzoru budowlanego w związku z samowolnym wykonaniem robót budowlanych, a Wojewoda [...] postanowieniem z dnia 31 lipca 2013r. odmówił wszczęcia postępowania z powodu braku podstaw prawnych do prowadzenia postępowania administracyjnego w przedmiotowym zakresie.
Rozpatrując sprawę na skutek wniesionego przez stronę zażalenia Minister Finansów wydał postanowienie z dnia 18 września 2013r., którym utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji. Odwołując się do art.49 ust.2, art.59f i art.59g ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010r. Nr 243, poz.1623 ze zm.), zwanej dalej "pr.bud.", oraz art.67a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012r. poz.749 ze zm.), zwanej dalej "o.p.", stwierdził, że charakter prawny opłaty legalizacyjnej wyklucza możliwość zastosowania - w związku z odesłaniami z art.49 ust.2 i art.59g ust.5 pr.bud. - art.67a o.p., brak było zatem podstaw prawnych do prowadzenia postępowania administracyjnego w przedmiotowym zakresie. Podkreślił, że analogiczne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2013r. w sprawach II FSK 116/12, II FSK 183/12, II FSK 184/12, II FSK 490/12, II FSK 647/12, II FSK 794/12, II FSK 868/12, II FSK 2072/12.
W skardze na postanowienie Ministra Finansów skarżąca wniosła o uchylenie postanowień organów obu instancji jako wydanych z mającym wpływ na wynik sprawy naruszeniem art.67a o.p. w związku z art.49 ust.2 i art.59g ust.5 pr.bud., którego bezpośrednią konsekwencją było naruszenie art.61a k.p.a. polegające na uznaniu, że w sprawie z wniosku skarżącej postępowanie nie może być wszczęte, ponieważ w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia jego żądania w trybie administracyjnym. Zdaniem skarżącej, odesłanie do przepisów o.p. zastosowane w art.59g ust.5 pr.bud. nie zawiera żadnego wyłączenia, co uprawnia do wniosku, iż wszystkie przepisy działu III o.p. mogą być stosowane odpowiednio do kwestii związanych z zapłatą kar lub opłat legalizacyjnych, zaś z samego faktu, iż opłata ta nie podlega przymusowemu wyegzekwowaniu, nie wynika jeszcze, że jej uiszczenie zależne jest wyłącznie od woli zainteresowanego podmiotu. Opłata ta jest ustalana w drodze administracyjnej i stanowi należność publicznoprawną, której zapłata zapewniona jest poprzez zagrożenie wydaniem decyzji stwierdzającej nakaz rozbiórki budowy spełniającej wymogi, o których mowa w art.49b pr.bud., co sprawia, iż obowiązek zapłaty opłaty legalizacyjnej ma charakter quasi-przymusowy. Jego złagodzenie przy użyciu wyjątkowych instytucji przewidzianych w art.67a o.p. nie przeczy zasadom logiki i nie czyni wprowadzonego unormowania prawnego niejasnym w swych celach i założeniach. Tym bardziej, że zastosowanie instytucji umorzenia należności publicznoprawnej na mocy art.67a o.p. wymaga spełnienia konkretnych przesłanek, nie następuje zaś automatycznie.