Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia WSA (del.) Alina Rzepecka (sprawozdawca), Protokolant Maciej Wojtuń, po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 17 grudnia 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 1612/12 w sprawie ze skargi B.A. J. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 17 lipca 2012 r. nr IBPB II/2/415-583/12/HS w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz B.A. J. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2012 r., sygnatura akt I SA/Kr 1612/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie(zw. dalej: WSA., Sądem I instancji), po rozpoznaniu skargi B.A.J. (zw. dalej: skarżącym, stroną ), uchylił interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w K., działającego w imieniu Ministra Finansów (zw. dalej: Ministrem Finansów, organem ) z dnia 17 lipca 2012r. Nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Sąd I instancji wynika, że skarżący zwrócił się do Ministra Finansów, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego na podstawie umowy dożywocia. W opisie stanu faktycznego wskazał, że jest samotną, 75 - letnią osobą, o pogarszającym się stanie zdrowia, wymagającą stałej pielęgnacji. W 2011 r. nabył on po swojej siostrze, w drodze dziedziczenia, nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębny przedmiot własności. Skarżący i nabywczyni są już związani jedną umową dożywocia, na podstawie której przeniósł on na nabywczynię własność lokalu przyległego do lokalu, który miałby stanowić przedmiot drugiej umowy dożywocia. Zamierzona umowa dożywocia ma zapewnić dożywotnikowi pełny, nieprzerwany i całodobowy zakres profesjonalnej i specjalistycznej opieki pielęgniarskiej świadczonej przez dyplomowaną pielęgniarkę w miejscu zamieszkania dożywotnika.
Na gruncie tak przedstawionego stanu faktycznego strona zadała pytanie: czy z tytułu przeniesienia własności nieruchomości w drodze umowy dożywocia uzyska przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ?
Prezentując własne stanowisko wskazała, że z tytułu przeniesienia przez nią własności nieruchomości w drodze umowy dożywocia, nie uzyska przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odwołując się do treści przepisów art. 10 ust. 1 pkt 8 i art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdziła, ze brak jest regulacji pozwalającej na określenie wartości przychodu uzyskiwanego przez zbywającego nieruchomość dożywotnika. Nie wprowadzono bowiem zasady nakazującej wyceniać przychód dożywotnika według wartości nieruchomości (tak jak uczynił to ustawodawca w odniesieniu do umowy zamiany), ani też żadnych innych szczególnych regulacji odnoszących się do umowy dożywocia.
W zaskarżonej interpretacji indywidualnej Minister Finansów uznał, że stanowisko skarżącego jest nieprawidłowe. Organ stwierdził, w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca posłużył się pojęciem "odpłatne zbycie", nie zawężając katalogu odpłatnych czynności prawnych, w wyniku których dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości, jedynie do umowy sprzedaży czy zamiany. Zatem pod pojęciem odpłatnego zbycia rozumie się każdą czynność, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot i przeniesienie tego prawa ma charakter odpłatny. Podkreślił, że zgodnie z kodeksem cywilnym umowa dożywocia ma charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie praw dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych. Następnie stwierdził, że wbrew twierdzeniu strony umowa dożywocia zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest formą odpłatnego zbycia nieruchomości. Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości w drodze umowy dożywocia jest zgodnie z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wartość, wyrażona w cenie określonej w umowie. Cena ta ma zaś odpowiadać wartości rynkowej nieruchomości na moment zawarcia umowy dożywocia. Pojęcia "ceny" nie można więc zawężać wyłącznie do wartości przedmiotu sprzedaży wyrażonej w pieniądzu. Zwrócił bowiem uwagę na fakt, że przepis nie posługuje się zawężającym pojęciem "sprzedaży", lecz szerokim pojęciem "odpłatnego zbycia", obejmując wszelkie odpłatne czynności, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności.