Doręczenie zastępcze ustanowione w art. 43 k.p.a. ma umożliwiać organowi skuteczne doręczenie pisma i dalsze prowadzenie postępowania, przy czym przewidziane tym przepisem warunki doręczenia zastępczego sprawiają, że instytucja ta nie stoi w sprzeczności z postulowanym w prawie unijnym prawem do dobrej administracji.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Bała Sędzia NSA Maria Jagielska (spr.) Sędzia del. WSA Małgorzata Grzelak po rozpoznaniu w dniu 6 października 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi Z. B. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 lipca 2013 r. sygn. akt II GSK 551/12 oddalającego skargę kasacyjną Z. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 26 października 2011 r. sygn. akt III SA/Kr 133/11 w sprawie ze skargi Z. B. na postanowienie Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Naczelny Sąd Administracyjny (dalej jako NSA) wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r. o sygn. akt II GSK 551/12, orzekając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej: p.p.s.a. oddalił skargę kasacyjną Z. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 26 października 2011 r. o sygn. akt III SA/Kr 133/11 oddalającego skargę Z. B. na postanowienie Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. (dalej: Dyrektor) z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania.
Relacjonując stan sprawy NSA wskazał, że kwestią sporną była prawidłowość doręczenia Z. B. decyzji Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia [...] listopada 2010 r. o odmowie przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Z akt sprawy wynika, że decyzję odebrał A. O. 4 listopada 2010 r. Dyrektor uznał, że przesyłkę skutecznie doręczono w trybie art. 43 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), dalej: k.p.a., regulującym doręczenie zastępcze. W rozumieniu tego przepisu A. O. był dorosłym domownikiem i skoro decyzja organu I instancji została skutecznie mu doręczona 4 listopada 2010 r., natomiast odwołanie wniesiono 19 listopada 2010 r., to czynności tej dokonano z uchybieniem 14-dniowego terminu przewidzianego w art. 129 § 2 k.p.a. Dyrektor oparł się w tym zakresie na adnotacjach poczynionych na "Potwierdzeniu odbioru" decyzji, podpisanym przez A. O., siostrzeńca strony skarżącej. Z wymienionych powodów Dyrektor, działając na podstawie art. 134 k.p.a., postanowieniem z dnia [...] grudnia 2010 r. stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania.
W opisanym stanie faktycznym WSA nie dopatrzył się naruszenia prawa i utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie, natomiast NSA oddalił skargę kasacyjną Z. B. od tego wyroku, podzielając stanowisko Sądu, że w stanie sprawy zaistniało doręczenie zastępcze przewidziane w art. 43 k.p.a.
Sąd kasacyjny zaakceptował pogląd, że pokwitowanie przesyłki odbioru pisma przez dorosłego domownika jest następstwem aktu woli i stanowi uzewnętrznienie podjęcia woli oddania pisma adresatowi. NSA podkreślił także, że status domowników adresata pisma w rozumieniu art. 43 k.p.a. mają zamieszkujący z nim w jednym mieszkaniu lub domu jego dorośli krewni i powinowaci niezależnie od tego, czy równocześnie prowadzą z nim wspólnie gospodarstwo domowe. Za bez znaczenia dla wyniku sprawy uznał NSA prowadzenie przez siostrzeńca skarżącego wspólnego gospodarstwa domowego i zamieszkiwanie w innym mieszkaniu tego samego domu. Na marginesie NSA zauważył, że skarżący nie polemizował w skardze kasacyjnej z uwagą organu, że to właśnie A. O. od wielu lat odbierał przesyłki kierowane do skarżącego, a doręczenie zastępcze w niniejszej sprawie miało miejsce w dniu 4 listopada 2010 r. Jak wyjaśnił NSA, doręczenie zastępcze przewidziane w art. 43 k.p.a. stwarza domniemanie prawne doręczenia przesyłki, które może być wprawdzie obalone, ale ciężar obalenia tego domniemania spoczywa na skarżącym, a w tym zakresie skarżący nie przedstawił w istocie żadnych dowodów. Powyższe oraz fakt złożenia odwołania dnia 19 listopada 2010 r. (tj. dzień po upływie obowiązującego terminu) oznaczały brak podstaw do podważenia kontrolowanego wyroku.