Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Jan Bała Sędzia del. WSA Wojciech Kręcisz (spr.) Protokolant Sylwia Nerkowska po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2013 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Transportu Drogowego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 10 lutego 2011 r. sygn. akt V SA/Wa 2370/10 w sprawie ze skargi S. C. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym oraz rozłożenia należności na raty oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 10 lutego 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uwzględnił skargę S. C. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] sierpnia 2010 r. w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu kary pieniężnej za naruszenie przepisów o transporcie drogowym oraz rozłożenia należności na raty, uchylając zaskarżoną decyzję.
Sąd I instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujący stan faktyczny:
Decyzją z dnia [...] października 2009 r. K. -P. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na S. C. karę pieniężną w wysokości 9.100 zł za naruszenie przepisów o transporcie drogowym, a pismem z dnia 26 stycznia 2010 r. ukarany wniósł o jej umorzenie.
Decyzją z dnia [...] maja 2010 r. K. -P. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego odmówił:
a) umorzenia w całości kary pieniężnej,
b) umorzenia w części kary pieniężnej i rozłożenia spłaty pozostałej części kary pieniężnej na raty,
c) odroczenia terminu spłaty kary pieniężnej.
W uzasadnieniu organ podał, że chociaż wnioskodawca znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, to jednak kara pieniężna ze swej natury musi stanowić dolegliwość wymuszającą prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z prawem. Ponadto stwierdził, że umorzenie kary pieniężnej w całości w sytuacji gdy zobowiązany jest w stanie ją uiścić bez istotnego uszczerbku dla swego istnienia pozostawałoby w sprzeczności z interesem publicznym. Brak jest też podstaw do umorzenia tej należności w części. Organ nie znalazł też żadnych podstaw do zastosowania instytucji odroczenia terminu płatności, zwłaszcza, że ma ona charakter uznaniowy.
Główny Inspektor Transportu Drogowego, po rozpatrzeniu odwołania strony, decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy podzielając argumentację organu I instancji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu rozstrzygnięcia podał, że skarga zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ istotnym naruszeniem procedury administracyjnej dającym podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego było zaniechanie powiadomienia strony skarżącej, stosownie do treści art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.), o możliwości wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.
Naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu jest kwalifikowaną wadą procesową, która stanowi podstawę do sformułowania żądania wszczęcia postępowania w sprawie jego wznowienia na wniosek strony. Prawo czynnego udziału strony w postępowaniu pozawala na wypowiedzenie się przed wydaniem decyzji co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Niedopuszczenie strony do udziału w postępowaniu we wskazanych czynnościach skutkuje naruszeniem prawa obligującym do wznowienia postępowania z powodu wypełnienia przesłanki określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.
W niniejszej sprawie - przed wydaniem decyzji w obu instancjach - treść art. 10 § 1 k.p.a. w ogóle nie miała zastosowania. Organ nie dał stronie możliwości wyjaśnienia okoliczności faktycznych, które stanowiły następnie podstawę do wydania decyzji.