Skarga kasacyjna na decyzję Komisji Nadzoru Bankowego w przedmiocie odmowy wydania zezwolenia na dokonanie zmiany w statucie banku
Uzasadnienie strona 3/3

Nieuzasadnione jest również twierdzenie Sądu, że Komisja działała według reguł określonych w art. 7 i 107 § 3 k.p.a. Zdaniem skarżącego organ ten nie wziął pod uwagę całokształtu okoliczności, a w szczególności nie wyjaśnił w jaki sposób zaproponowana w statucie zmiana może wpłynąć na poziom bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych w tym banku.

Jeżeli chodzi o zarzut naruszenia art. 134 p.p.s.a. skarżący podniósł, że Sąd nie dokonał wykładni art. 37 prawa bankowego pod kątem zaproponowanej zmiany w statucie. Oznacza to, że Sąd nie odniósł się do prawidłowości przeprowadzonego przez Komisję postępowania, a zatem nie wyjaśnił sprawy w sposób pozwalający na oddalenie skargi. Pomijając szczegółową analizę art. 37 prawa bankowego Sąd doszedł do błędnych wniosków i tym samym naruszył przepisy postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest także wadliwe, gdyż Sąd nie przeprowadził własnej analizy poglądów Komisji zaprezentowanych w zakwestionowanej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Komisja Nadzoru Bankowego działając na podstawie art. 37 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665 ze zm.) odmówiła zgody na dokonanie zmiany w statucie B. S. w T. polegającej na zmianie wymagań co do większości głosów przy podejmowaniu przez Radę Nadzorczą Banku uchwał dotyczących odwołania Prezesa Zarządu Banku ze zwykłej większości głosów na większość 2/3 oddanych głosów dopatrując się w tym osłabienia mechanizmu kontroli nad działalnością banku i co za tym idzie - zagrożenia dla poziomu bezpieczeństwa gromadzonych w nim środków. Wnoszący skargę kasacyjną zarzucił temu rozstrzygnięciu zarówno naruszenie prawa materialnego (błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 37 Prawa bankowego), jak i naruszenie prawa procesowego (m.in. art. 141 § 4 p.p.s.a). Zarzuty skargi kasacyjnej co do naruszenia przepisów postępowania i naruszenia prawa materialnego należy uznać za uzasadnione.

Przepis art. 37 Prawa bankowego stanowi, że Komisja Nadzoru Bankowego odmawia wydania zezwolenia na utworzenie banku lub na zmianę jego statutu, jeżeli nie zostały spełnione wymagania obowiązujące przy tworzeniu banków lub zamierzona działalność banków naruszałaby przepisy prawa, interesy klientów albo nie gwarantowałaby bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków lub gdy przepisy prawa obowiązujące w miejscu siedziby lub zamieszkania założyciela lub jego powiązania z innymi podmiotami mogłyby uniemożliwić skuteczne sprawowanie nadzoru nad bankiem.

Przesłanki odmowy wydania zezwolenia zostały sformułowane w tym przepisie w sposób niedookreślony, za pomocą zwrotów bardzo ogólnych, odnoszących się zarówno do sfery prawnej, jak i ekonomicznej. Powołanie się więc na zagrożenie dla bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków wymaga przede wszystkim wyjaśnienia znaczenia tego pojęcia oraz wykazania związku pomiędzy wymaganiami dotyczącymi większości głosów przy podejmowaniu uchwały o odwołaniu prezesa zarządu banku a bezpieczeństwem gromadzonych w banku środków i dalej - przekonywującego uprawdopodobnienia, że zaostrzenie tych wymagań rzeczywiście mogłoby szkodzić bezpieczeństwu środków. Trzeba zwrócić uwagę na to, że przepis art. 37 ustawy wiąże zagrożenie dla bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków z zamierzoną działalnością banku. Wynika z tego, że podstawą odmowy wydania zezwolenia na zmianę statutu banku może być taka zmiana, która wiąże się bezpośrednio z działalnością banku, a więc dotyczy jego celów, przedmiotu działania i zadań. W przypadku zmian polegających na wzmocnieniu pozycji prezesa zarządu banku wobec rady nadzorczej przez wzmocnienie jego ochrony przed odwołaniem należałoby zatem wykazać, że taka zmiana może wpłynąć na merytoryczną działalność banku i w dodatku ten wpływ może być negatywny. Wywody Komisji Nadzoru Bankowego i Sądu I instancji są w tym zakresie nieprzekonywujące. Zostały oparte na założeniu, że im większa dyspozycyjność Prezesa Zarządu od Rady Nadzorczej tym środki Banku są bezpieczniejsze. To założenie nie jest uprawnione, ponieważ pomija zupełnie prawne uwarunkowania dotyczące funkcjonowania organów banku, w tym wzajemne ich relacje. Przede wszystkim należy zauważyć, że prezes zarządu jest tylko członkiem organu kolegialnego, kierującego działalnością banku. Prezes ma bardzo ograniczone własne kompetencje i przez to jego wpływu na działalność banku nie można uznać za decydujący. Nie ulega wątpliwości, że utrudnienie radzie nadzorczej podjęcia decyzji o odwołaniu prezesa nie wpływa na zakres i sposób (np. intensywność) sprawowania przez nią nadzoru nad działalnością banku. Natomiast stanowi pewną ochronę prezesa przed odwołaniem z przyczyn niemerytorycznych, nie mających związku z jego pracą w zarządzie. Jest to istotne również i z tego powodu, że przepisy prawa (ustawa z 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających) nie stawiają przed członkami rady nadzorczej żadnych wymagań kwalifikacyjnych, w szczególności dotyczących bankowości. Inaczej jest w odniesieniu do zarządu: co najmniej dwaj członkowie zarządu, w tym prezes, powinni posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe dające rękojmię prowadzenia działalności banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych (art. 12 ust. 2 tej ustawy).

Nie ma więc bezpośredniego związku pomiędzy zdolnością do odwołania fachowego prezesa przez niefachową radę nadzorczą a skutecznością działań nadzorczych rady, rozumianą jako zagwarantowanie bezpieczeństwa gromadzonych w banku środków. W każdym razie w rozpatrywanej sprawie Komisja Nadzoru Bankowego i Sąd I instancji, który nie wyszedł poza argumentację zaprezentowaną przez Komisję, takiego związku nie wykazały. W związku z tym można by uznać za równie zasadne stwierdzenie przeciwne, że większa niezależność fachowego prezesa od niefachowej rady nadzorczej daje gwarancję jego działania według kryteriów merytorycznych, a nie "pod radę nadzorczą".

Okoliczności faktyczne sprawy nie budzą wątpliwości, w związku z tym naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania nie miały istotnego wpływu na wynik sprawy. Na tej podstawie Naczelny Sąd Administracyjny skorzystał z kompetencji przewidzianych w art. 188 p.p.s.a. i rozpoznał skargę uchylając również decyzje Komisji Nadzoru Bankowego.

Strona 3/3