Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska Sędzia NSA Hanna Kamińska (spr.) Sędzia del. WSA Mirosław Trzecki Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2013 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Rady Gminy [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 22 marca 2012 r. sygn. akt III SA/Gd 58/12 w sprawie ze skargi Wojewody [...] na uchwałę Rady Gminy [...] z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz ustalenia zasad usytuowania miejsc sprzedaży i miejsc podawania napojów alkoholowych oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 22 marca 2012 r., sygn. akt III SA/Gd 58/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, działając na podstawie art. 147 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej powoływanej jako "p.p.s.a."), uwzględnił skargę Wojewody [...], stwierdzając nieważność § 1 i § 3 załącznika do uchwały nr X/80/2011 Rady Gminy Szemud z dnia 3 sierpnia 2011 r. w sprawie ustalenia ilości punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży i w miejscu sprzedaży oraz określenia zasad usytuowania na terenie Gminy Szemud miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Ponadto Sąd zasądził od Rady Gminy [...] na rzecz Wojewody [...] 240 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że przedmiotem skargi Wojewody (wniesionej w trybie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) był § 1 i § 3 załącznika do wskazanej na wstępie uchwały Rady Gminy Szemud, podjętej na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 12 ust. 1 i 2 oraz art. 14 ust. 6 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.). Zakwestionowany § 1 załącznika do uchwały stanowił, że:
"1.Punkty sprzedaży i podawania napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 4,5 % oraz piwa przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży mogą być usytuowane - z zastrzeżeniem ust. 3 - w restauracjach i pozostałych placówkach gastronomicznych w rozumieniu przepisów Polskiej Klasyfikacji Działalności.
2. Punkty sprzedaży i podawania napojów alkoholowych o zawartości alkoholu poniżej 4,5 % oraz piwa przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży mogą być usytuowane w placówkach wymienionych w ust. 1, a także w piwiarniach, barach piwnych i pubach.
3. W placówkach gastronomicznych, przygotowujących i podających napoje, prowadzących pozostałą działalność rozrywkową i/lub rekreacyjną mogą być usytuowane wyłącznie punkty sprzedaży i podawania napojów alkoholowych o zawartości alkoholu poniżej 4,5 % oraz piwa przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży".
Natomiast w § 3 załącznika do uchwały określono, że "sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych zawierających więcej niż 4,5 % alkoholu może się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych tj. na placach wyznaczonych i oznakowanych przez organizatora imprezy".
Zdaniem Sądu pierwszej instancji, organ nadzoru trafnie wskazał, że przytoczone przepisy załącznika do uchwały Rady Gminy Szemud z dnia 3 sierpnia 2011 r. naruszały prawo.
Powołując się na treść art. 12 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że przez usytuowanie miejsc sprzedaży (o jakim mowa w tym przepisie) należy rozumieć położenie punktów sprzedaży względem innych obiektów chronionych przez ustawę, a także uznanych przez radę gminy za zasługujące na taką ochronę. Przepis ten nie uprawnia natomiast rady gminy do określenia, jakie placówki mogą prowadzić sprzedaż poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych. Wobec tego określenie w zaskarżonej uchwale rodzajów lokali, w jakich możliwa jest sprzedaż napojów alkoholowych - wykracza poza zakres ustawowego upoważnienia, wynikającego z art. 12 ust. 2 wskazanej wyżej ustawy. Zdaniem Sądu, oceny tej nie mogą zmienić twierdzenia Rady Gminy, że zakresu umocowania uchwałodawczego w przedmiocie regulacji określonej w art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie można wykładać z pominięciem art. 12 ust. 4 oraz art. 2 tej ustawy, które nakładają na gminę obowiązek ograniczenia dostępności alkoholu oraz zapobiegania negatywnym następstwo nadużywania alkoholu i ich usuwania. Akty prawa miejscowego mogą być bowiem wydane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego i tylko w granicach tego upoważnienia, a przepis ustawy ustanawiający takie upoważnienie podlega ścisłej wykładni językowej i nie może prowadzić - w drodze wykładni celowościowej - do objęcia zakresem upoważnienia materii w nim niewymienionych. Przekroczenie upoważnienia ustawowego, jak i wkroczenie w kompetencje ustawodawcy musi skutkować stwierdzeniem nieważności uchwały w zakresie dotkniętym tego rodzaju wadami.