Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Sieńczyło - Chlabicz Sędzia NSA Małgorzata Rysz sędzia del. WSA Tomasz Smoleń (spr.) Protokolant Szymon Janik po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 lipca 2017 r. sygn. akt VI SA/Wa 918/17 w sprawie ze skargi [...] na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości ds. odwołań od wyników egzaminu notarialnego, którego termin został wyznaczony na [...] z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu notarialnego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od [...] na rzecz Komisji Egzaminacyjnej II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości ds. odwołań od wyników egzaminu notarialnego, którego termin został wyznaczony na [...] 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 lipca 2017 r., sygn. akt VI SA/Wa 918/17, rozpoznając sprawę ze skargi [...] na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu notarialnego, którego termin został wyznaczony na 4-6 września 2012 r. z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu notarialnego oddalił skargę.
Wyrok Sąd I instancji wydał w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
[...] (dalej: skarżąca lub zdająca) w dniach 4-6 września 2012 r. przystąpiła do egzaminu notarialnego. Wobec otrzymania przez skarżącą z drugiej części egzaminu, polegającej na sporządzeniu projektów dwóch aktów notarialnych, oceny niedostatecznej Komisja Egzaminacyjna ds. aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości z siedzibą w [...] (dalej: Komisja Egzaminacyjna, Komisja Egzaminacyjna II stopnia), na podstawie art. 74f § 1, § 9 i § 12 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 189, poz. 1158 ze zm., dalej Prawo o notariacie), stwierdziła, że zdająca uzyskała negatywny wynik z egzaminu notarialnego.
W uzasadnieniu uchwały komisja Egzaminacyjna wskazała, że za pierwszy projekt aktu notarialnego - umowę przeniesienia własności nieruchomości w stanie wolnym od jakichkolwiek dotychczasowych obciążeń oraz umowę pożyczki i umowę hipoteki skarżąca otrzymała ocenę dostateczną, w tym oceny cząstkowe dobrą i dostateczną. Za drugi projekt aktu notarialnego dotyczący zamiany prawa użytkowania wieczystego działek gruntu wraz z własnością położonych na nich budynków na prawo własności nieruchomości zabudowanej, przy uwzględnieniu stosownych dopłat oraz zamiaru stron, aby dokonać zamiany w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń, skarżąca otrzymała dwie oceny niedostateczne oraz ocenę ogólną niedostateczną.
Komisja Egzaminacyjna II stopnia zaskarżoną uchwałą z dnia [...] kwietnia 2013 r. utrzymała w mocy uchwałę organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu stwierdziła, że wbrew zarzutom skarżącej, projekt pierwszego aktu notarialnego nie zasługuje na ocenę dobrą. Jako przykład podano m.in., że tytuł aktu prawidłowo nazywa dokumentowaną czynność prawną "umową o ustanowienie hipoteki", natomiast § 7 - wbrew tytułowi i logice - dokumentuje jednostronne oświadczenie woli właściciela nieruchomości obciążonej. Odnosząc się do zarzutów skarżącej w stosunku do oceny projektu drugiego aktu notarialnego, organ za najpoważniejszy błąd uznał bezskuteczne ustanowienie przez skarżącą służebności gruntowej wskazujące, w konsekwencji, na brak wiedzy zdającej w zakresie instytucji użytkowania wieczystego.
Nie zgadzając się z rozstrzygnięciem organu odwoławczego skarżąca wniosła skargę, w której domagała się uchylenia zaskarżonej uchwały.
Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2014 r., sygn. akt VI SA/Wa 2563/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę zdającej. Orzeczenie to zostało następnie uchylone na skutek wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 września 2015 r., sygn. akt II GSK 1679/14. Sąd kasacyjny przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i w uzasadnieniu wskazał, że rozpoznając odwołanie od uchwały ustalającej wynik egzaminu notarialnego organ odwoławczy nie może ograniczyć się jedynie do zbadania zarzutów odwołania, nie odnosząc się do samej pracy egzaminacyjnej i jej oceny dokonanej przez organ pierwszej instancji. Sąd kasacyjny stwierdził, że zakres sprawy w postępowaniu odwoławczym dotyczącym wyników egzaminu notarialnego wyznacza przedmiot odwołania, tj. zadanie egzaminacyjne (część egzaminu), którego ocena została zakwestionowana w odwołaniu. W odniesieniu do projektu drugiego aktu notarialnego, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że ocena niedostateczna jest uzasadniona, ponieważ nie sposób tolerować u notariusza nieznajomości instytucji użytkowania wieczystego.