Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kuba Sędziowie NSA Maria Myślińska (spr.) Hanna Kamińska Protokolant Jerzy Stelmaszuk po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2012 r. sygn. akt VI SA/Wa 640/12 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umów cywilnoprawnych o charakterze zlecenia 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. zasądza od [...] na rzecz Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia 280 (dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 640/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę [...] na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, uchylając zaskarżoną decyzję oraz stwierdzając, że nie podlega ona wykonaniu.
Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) - po przeprowadzeniu kontroli u [...] - prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą [...] (dalej: skarżąca) - wystąpił do Dyrektora [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o wydanie decyzji dotyczącej objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym [...]. ZUS wskazał, że [...] w okresie od dnia 1 kwietnia 2003 r. do dnia 30 kwietnia 2003 r., od dnia 2 maja 2003 r. do dnia 30 maja 2003 r. oraz od dnia 2 czerwca 2003 r. do dnia 30 czerwca 2003 r. wykonywała na rzecz skarżącej pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej o charakterze zlecenia, lecz nie została z tego tytułu zgłoszona do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Decyzją z dnia [...] lipca 2009 r. Dyrektor LOW NFZ stwierdził, że [...] podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od dnia 1 kwietnia 2003 r. do dnia 30 kwietnia 2003 r., od dnia 2 maja 2003 r. do dnia 30 maja 2003 r. oraz od dnia 2 czerwca 2003 r. do dnia 30 czerwca 2003 r. z tytułu umowy cywilnoprawnej o charakterze zlecenia zawartej ze skarżącą.
Odwołanie od tej decyzji złożyła skarżąca. Stwierdziła, że umowa łącząca ją z [...] była umową o dzieło.
Decyzją nr [...] z dnia [...] sierpnia 2009 r. Prezes NFZ, powołując się na art. 138 § 1 pkt 3 i art. 105 § 1 k.p.a. umorzył postępowanie odwoławcze. Organ uznał, że odwołanie służy stronom, a tymi w niniejszym postępowaniu byli: [...] oraz właściwy miejscowo ZUS. Stroną postępowania prowadzonego przed organami Narodowego Funduszu Zdrowia nie jest natomiast płatnik składek, którym w tym przypadku była skarżąca. Wystąpienie z odwołaniem przez podmiot niebędący stroną prowadzonego postępowania czyniło postępowanie odwoławcze bezprzedmiotowym i jako takie podlegało ono umorzeniu.
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt VI SA/Wa 1853/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę skarżącej i uchylił zaskarżoną decyzję Prezesa NFZ z dnia [...] sierpnia 2009 r.
Sąd pierwszej instancji stwierdził, że ustalenie w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia, że badana umowa ma charakter umowy zlecenia powoduje dalsze ustalenie w drodze decyzji, iż osoba wykonująca pracę na podstawie tej umowy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Z kolei stwierdzenie w drodze decyzji podlegania zleceniobiorcy obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu powoduje jednocześnie, że zleceniodawca uzyskuje status płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorcy. Oznacza to, zdaniem Sądu, że skoro w postępowaniu decydującym o statusie ubezpieczonego rozstrzyga się jednocześnie status płatnika, to płatnik ten ma własny bezpośredni i aktualny interes prawny do uczestniczenia w tym postępowaniu. Sąd wskazał jednocześnie, że tylko w postępowaniu o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym badany jest charakter umowy będącej źródłem obowiązkowego ubezpieczenia. Później ta kwestia jest już przesądzona. Zatem obie strony umowy zlecenia mają interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu rozstrzygającym o charakterze łączącej je umowy i stwierdzającym podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.