Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Korycińska Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia del. WSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz (spr.) Protokolant Elżbieta Jabłońska-Gorzelak po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 5 lipca 2012 r. sygn. akt I SA/Wa 713/12 w sprawie ze skargi P. D. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie kary dyscyplinarnej oddala skargę kasacyjną.
Objętym skargą kasacyjną wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 713/12 oddalono skargę P. D. (dalej: skarżący) na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] lipca 2009 r. nr [...] w przedmiocie kary dyscyplinarnej.
Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:
Minister Infrastruktury decyzją z [...] marca 2008 r., nr [...] orzekł o zastosowaniu wobec pośrednika w obrocie nieruchomościami P. D. kary dyscyplinarnej w postaci zawieszenia licencji zawodowej na okres jednego roku. Od powyższej decyzji strona złożyła do tego samego organu wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Minister Infrastruktury pismem z dnia 15 maja 2008 r. skierował przedmiotową sprawę do Komisji Odpowiedzialności Zawodowej w celu przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. W oparciu o powyższe pismo oraz załączoną skargę Stowarzyszenia Pośredników w Obrocie Nieruchomościami [...], Komisja Odpowiedzialności Zawodowej zbadała czy P. D., wykonując czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami wypełnił obowiązki określone w art. 181 ust. 1 - 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm., dalej: "u.g.n."). W dniu 27 sierpnia 2008 r. odbyło się posiedzenie Komisji Odpowiedzialności Zawodowej na które stawił się P. D. W dniu 26 września 2008 r. Komisja Odpowiedzialności Zawodowej sporządziła protokół końcowy z postępowania wyjaśniającego.
W dniu 20 i 21 listopada 2008 r. do Ministerstwa Infrastruktury wpłynęły pisma pełnomocników P. D., w których zakwestionowano ustalenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej, zawarte w protokole końcowym.
Na posiedzeniu Komisji Odpowiedzialności Zawodowej w dniu 21 stycznia 2009 r. P. D. podtrzymał swoje wyjaśnienia składane podczas poprzednich etapów postępowania.
W dniu 6 lutego 2009 r. Komisja Odpowiedzialności Zawodowej sporządziła protokół końcowy, w którym ustaliła, że pośrednik P. D. w okresie objętym skargą prowadził działalność zawodową w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami pod firmą "[...] Nieruchomości D.", która posiadała trzy oddziały w S. Ponadto oddziały firmy znajdowały się w M. w i w W. Jedyną osobą posiadającą licencję zawodową w firmie "[...] Nieruchomości D." był właśnie skarżący. Pośrednik wykonywał działalność zawodową jednocześnie w S., M. i W. Zgodnie z danymi zamieszczonymi na stronie internetowej firmy, podstawowym miejscem aktywności zawodowej skarżącego był S., gdzie znajdowała się główna siedziba firmy oraz jej dwa oddziały. Kolejnym miejscem prowadzenia działalności o szerokim zakresie była W. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w S. przeprowadził w dniu 23 października 2006 r. kontrolę w biurze nieruchomości "[...] Nieruchomości D. ". W wyniku kontroli stwierdzono szereg nieprawidłowości, które mogły zagrażać interesom konsumentów. Osoby współpracujące z pośrednikiem zatrudniane były jedynie na podstawie umowy ustnej. Pośrednik P. D., który jako jedyny posiadał licencję w biurze, podpisywał druki umów pośrednictwa in blanco, które następnie były wykorzystywane w kontaktach z klientami biura. Umowami posługiwały się osoby pracujące w biurze. Osoby te faktycznie wykonywały czynności pośrednictwa. Większość z 34 umów pośrednictwa zawartych w okresie od 1 września do 23 października 2006 r. była parafowana przez P. D., ale na kilku z nich brakowało jego podpisu. Jedna z osób współpracująca z pośrednikiem oświadczyła, że P. D. nie uczestniczy w podpisywaniu umów z klientami, a w biurze wykorzystuje się gotowe druki z jego podpisem. Ponadto podczas kontroli ustalono również, że w umowach brak jest wskazania osoby odpowiedzialnej zawodowo za jej wykonanie oraz używane są nieprawidłowe nazwy stron umowy pośrednictwa - "zleceniodawca- zleceniobiorca". Komisja Odpowiedzialności Zawodowej uznała, że pośrednik P. D., wykonując czynności zawodowe naruszył art. 181 w związku z art. 180 ust. 2 u.g.n., poprzez nie zapewnienie właściwego nadzoru nad czynnościami pośrednictwa wykonywanymi przez osoby wykonujące czynności pomocnicze w oddziałach firmy. Wszystkie oddziały posługiwały się licencją zawodową skarżącego i żaden z nich nie był objęty bezpośrednim nadzorem innego pośrednika. Komisja Odpowiedzialności Zawodowej uznała za rzecz niemożliwą sprawowanie przez pośrednika właściwego nadzoru nad działalnością 5 oddziałów jednocześnie. Ponadto Komisja ta uznała działania pośrednika, polegające na podpisywaniu umów in blanco, za sprzeczne z zasadą sprawowania stałego i bezpośredniego nadzoru nad działalnością osób wykonujących jedynie czynności pomocnicze w ww. firmie. W szczególności zaznaczyła, że pośrednik nie miał możliwości sprawowania właściwego nadzoru nad osobami zatrudnionymi w oddziale firmy w W. z uwagi na znaczną odległość między S. a W. Komisja Odpowiedzialności Zawodowej nie dała wiary wyjaśnieniom pośrednika, który stwierdził, że wszystkie czynności pośrednictwa w oddziale firmy w W. wykonywał sam. Komisja uznała za rzecz niemożliwą, aby czynności pośrednictwa wynikające tylko z tych kilkudziesięciu umów zawartych na wyłączność były wykonywane wyłącznie przez pośrednika P. D. Ponadto umowy pośrednictwa stosowane w firmie pośrednika nie zawierały wskazania pośrednika w obrocie nieruchomościami odpowiedzialnego zawodowo za wykonanie danej umowy, co stanowiło naruszenie art. 180 ust. 3 u.g.n.