Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Henryk Wach Sędzia NSA Marzenna Zielińska (spr.) Sędzia NSA Janusz Zajda Protokolant Monika Tutak - Rutkowska po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2012 r. sygn. akt VI SA/Wa 288/12 w sprawie ze skargi J. D. na uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy adwokatów oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 288/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej zwanej "p.p.s.a."), uwzględnił skargę J. D., uchylając uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej (dalej zwanego również "Prezydium NRA") z dnia [...] listopada 2011 r., nr [...], a także utrzymaną nią w mocy uchwałę Okręgowej Rady Adwokackiej w [...] (dalej zwanej również "ORA") z dnia [...] września 2011 r. o skreśleniu skarżącej z listy adwokatów. Ponadto Sąd stwierdził, że uchylone uchwały nie podlegają wykonaniu, a także zasądził od Prezydium NRA na rzecz skarżącej 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd pierwszej instancji wskazał w swoim rozstrzygnięciu ustalenia faktyczne i stanowisko organów administracji. Organy te stwierdziły, że J. D. uchwałą z dnia [...] grudnia 2010 r. została wpisana na listę adwokatów Izby Adwokackiej w [...], zaś w dniu [...] lutego 2011 r. złożyła ślubowanie. W dniu [...] sierpnia 2011 r. J. D. poinformowała ORA, że od dnia złożenia ślubowania nie wykonuje zawodu adwokata i nadal jest zatrudniona w Sądzie Rejonowym w [...] na stanowisku asystenta sędziego. Powołując się na art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, ze zm.), organy administracji uznały, że osoba zatrudniona w organach wymiaru sprawiedliwości jako asystent sędziego nie może równocześnie figurować na liście adwokatów - i to niezależnie od tego, czy jest to lista adwokatów wykonujących zawód, czy lista adwokatów, którzy zawodu nie wykonują. Z uwagi na to J. D. została skreślona z listy adwokatów. Prezydium NRA wskazało przy tym, że skoro podstawą skreślenia z listy adwokatów jest objęcie odpowiedniego stanowiska, to tym samym analogiczną podstawą jest zajmowanie tego stanowiska bez choćby deklaracji zrezygnowania z niego. W ocenie organu administracji, wpis osoby uprzednio zatrudnionej jako asystent sędziego ma charakter niejako warunkowy, bo jego trwałość uzależniona jest od niezwłocznego rozwiązania stosunku pracy.
Sąd pierwszej instancji uznał, że podjęte w sprawie uchwały organów adwokatury naruszyły prawo w stopniu uzasadniającym uchylenie tych rozstrzygnięć. Naruszenie to polegało na dokonaniu błędnej wykładni art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o adwokaturze, co w konsekwencji doprowadziło do nieuprawnionego zastosowania tego przepisu w zaistniałym stanie faktycznym, tj. do skreślenia skarżącej z listy adwokatów.
Zdaniem Sądu, charakter art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o adwokaturze i skutki zastosowania tego przepisu wyłączają możliwość stosowania wykładni rozszerzającej, uwzględniającej szerokie rozumienie wymiaru sprawiedliwości. Skoro w przepisie jest mowa o funkcji w organie wymiaru sprawiedliwości, to regulacją tą są objęte osoby zatrudnione na stanowisku związanym z ustrojową funkcją organu, funkcją, z którą łączy się wykonywanie zadań orzeczniczych, a nie z zatrudnieniem w sądzie jako jednostce organizacyjnej, w ramach której sędziowie - wykonując funkcje orzecznicze - stanowią wymiar sprawiedliwości.