Zarachowanie dokonanych przez ubezpieczonego wpłat na poczet należności z tytułu składek zdrowotnych na należność główną i odsetki za zwłokę i w konsekwencji tych działań ustalenie ostatniej odprowadzonej składki zdrowotnej, która nie powoduje sankcji wygaśnięcia umowy z mocy prawa, należy do kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Stanowi jednocześnie zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) dla postępowania prowadzonego przez Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w przedmiocie objęcia wpłacającego składki dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz Sędzia NSA Joanna Kabat - Rembelska Sędzia del. WSA Dariusz Dudra (spr.) Protokolant Magdalena Sagan po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 października 2011 r. sygn. akt VI SA/Wa 464/11 w sprawie ze skargi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na postanowienie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2) zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 października 2011 r. o sygn. VI SA/Wa 464/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. na postanowienie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania - uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Dyrektora W. Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] listopada 2010 r., nr [...]. Stwierdził też, że uchylone postanowienia nie podlegają wykonaniu.
Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia.
Pismem z dnia [...] grudnia 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. (dalej; ZUS) zwrócił się do Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (dalej organ I instancji), o wydanie decyzji w sprawie objęcia [...] ubezpieczeniem zdrowotnym.
Dyrektor W. Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (dalej: dyrektor WOW NFZ) postanowieniem z [...] listopada 2010 r., nr [...] - działając na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w związku z art. 109 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135; dalej: ustawa o świadczeniach) - zawiesił postępowania w sprawie objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym [...] .
W uzasadnieniu organ wskazał, że rozpatrzenie sprawy zainicjowanej wnioskiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. i wydanie decyzji zależy od uprzedniego merytorycznego rozstrzygnięcia przez ZUS w zakresie ostatniej odprowadzanej składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne [...], która nie powoduje sankcji wygaśnięcia umowy z mocy prawa. Zgodnie z art. 109 ust. 2 ustawy o świadczeniach, do wyłącznej właściwości organów rentowych należą sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W wyniku rozpatrzenia zażalenia wniesionego przez ZUS, Prezes NFZ postanowieniem z [...] grudnia 2010 r. wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 144 k.p.a. w związku z art. 109 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2004 r., o świadczeniach - utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji z [...] listopada 2010 r.
Według organu odwoławczego rozstrzygniecie merytoryczne ZUS w kwestii ostatniej oprowadzonej składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne przez [...] umożliwi Wielkopolskiemu Oddziałowi [...] Narodowego Funduszu Zdrowia ustalić termin objęcia ww. ubezpieczeniem. Pozwoli też wskazać termin jego zakończenia.
Prezes NFZ wskazał również, iż organ I instancji wystąpił pismem z dnia [...] stycznia 2010 r., do ZUS l/O w Poznaniu o rozpatrzenie zagadnienia wstępnego w przedmiocie ostatniej, skutecznie odprowadzonej składki przez [...]. W piśmie tym zwrócono się także o przekazanie informacji, czy [...] został od dnia obowiązywania umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (tj. od dnia [...] lipca 1999 r.) zgłoszony do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego i z jakiego tytułu. Bazując na treści umowy nr [...] z dnia [...] lipca 1999 r. zawartej pomiędzy [...] Regionalną Kasą Chorych a [...], której przedmiotem było objęcie ubezpieczającego się ubezpieczeniem zdrowotnym, danych Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (zawartych w obwieszczeniach z 14 lipca 1999 r., 14 października 1999 r. i 17 stycznia 2000 r.) oraz informacji ZUS l/O w [...] (pismo z dnia [...] lipca 2010 r.) organ odwoławczy uznał, iż ZUS nie dochował należytej staranności w analizie danych dotyczących opłaconej przez [...] składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.