Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Skoczylas (spr.) Sędzia NSA Krystyna Anna Stec sędzia del. WSA Urszula Wilk Protokolant Monika Majak po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej T. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2015 r. sygn. akt VI SA/Wa 2022/14 w sprawie ze skargi T. A. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] kwietnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od T. A. na rzecz Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 10 marca 2015 r., sygn. akt VI SA/Wa 2022/14, oddalił skargę T. A. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z [...] kwietnia 2014 r. w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd pierwszej instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:
W październiku 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Toruniu Inspektorat w G. zwrócił się do Dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ z wnioskiem o ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez T. A. z tytułu prowadzenia przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 marca 2009 r.
Dyrektor OW NFZ decyzjami z [...] marca 2010 r., [...] grudnia 2010 r. oraz [...] października 2011 r. ustalał, że T. A. podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 marca 2009 r.
Od powyższych decyzji strona wnosiła odwołania wskazując, że w ww. okresie nie prowadziła działalności gospodarczej.
Decyzjami z [...] maja 2010 r., [...] stycznia 2011 r. oraz [...] stycznia 2012 r. Prezes NFZ uchylał decyzje organu I instancji i przekazywał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Rozpoznając sprawę po raz czwarty Dyrektor OW NFZ decyzją z [...] maja 2012 r. ustalił, że T. A. w okresach:
- od 1 września 1999 r. do 31 grudnia 2004 r. podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
- od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2007 r. nie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej;
- od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2009 r. podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. A., czyniąc przedmiotem odwołania pkt 1 i 3 decyzji, tj. stwierdzające o obowiązku ubezpieczenia.
Decyzją z [...] lipca 2012 r. Prezes NFZ uchylił decyzję pierwszoinstancyjną i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, powtarzając argumentację, że dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej rodzi jedynie domniemanie faktyczne podjęcia działalności i wykonywania jej do czasu wykreślenia z ewidencji.
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł T. A. WSA wyrokiem z 12 marca 2013 r. o sygn. akt VI SA/Wa 2085/12 uwzględnił skargę stwierdzając, że w niniejszej sprawie brakowało podstaw do zastosowania przez Prezesa NFZ art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1257; powoływanej dalej jako: k.p.a.), tzn. orzeczenia kasacyjnego, połączonego z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Zdaniem Sądu, organ odwoławczy powinien uzupełnić postępowanie dowodowe we własnym zakresie.
Ponownie rozpoznając sprawę Prezes NFZ, decyzją z [...] kwietnia 2014 r., utrzymał w mocy decyzję organu I instancji z [...] maja 2012 r., ustalającą podleganie T. A. ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresach: od 1 września 1999 r. do 31 grudnia 2004 r. oraz od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2009 r. oraz niepodleganie temu obowiązkowi w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2007 r. W uzasadnieniu organ wskazał, że w postępowaniu ustalono, iż skarżący od 8 marca 2005 r. do 19 października 2007 r. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy, a od 20 października 2007 r. pobiera emeryturę. Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej skarżący nie dokonał zaś zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Ponadto skarżący zgłosił obowiązek podatkowy z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 6 kwietnia 1993 r. do 31 marca 2009 r., nie zgłaszając przy tym zawieszenia w prowadzeniu działalności. Od 1999 r. do 2004 r. skarżący wykazywał przychody z działalności gospodarczej, natomiast od 2005 r. do 2007 r. ich nie wykazywał. Następnie skarżący wykazał przychody z działalności gospodarczej za 2008 r. Mając powyższe na uwadze Prezes NFZ wskazał, że w okresie objętym decyzją pierwszoinstancyjną zastosowanie miały przepisy trzech ustaw tj.: art. 8 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, obowiązującej do 31 marca 2003 r. (Dz. U. nr 28, poz. 153 ze zm.; dalej: ustawa o ubezpieczeniu zdrowotnym), art. 9 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, obowiązującej do 30 września 2004 r. (Dz. U. nr 45, poz. 391 ze zm.; dalej: ustawa o ubezpieczeniu w NFZ) oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.; powoływanej dalej jako: ustawa o świadczeniach) w brzmieniu obowiązującym do 20 września 2008 r. Organ wyjaśnił zatem, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.