Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kuba (spr.), Sędziowie NSA Tadeusz Cysek, Janusz Drachal, Protokolant Grzegorz Antas, po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2006 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2005 r. sygn. akt III SA/Wa 1078/05 w sprawie ze skargi C. B. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 lutego 2005 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1078/05, stwierdził nieważność decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 lutego 2005 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i określił, że decyzja ta nie podlega wykonaniu w całości.
W uzasadnieniu wyroku Sąd oparł się na następującym stanie faktycznym sprawy. Decyzją z dnia 29 grudnia 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu wniosku C. B., odmówił umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres od października 1995 r. do grudnia 1998 r. Jak wskazał Zakład, w świetle przepisu art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm., dalej u.s.u.s.) nie została spełniona przesłanka nieściągalności, z zebranej dokumentacji wynika bowiem, iż zobowiązany prowadzi działalność gospodarczą oraz pobiera świadczenie emerytalne.
Decyzją z dnia 11 lutego 2005 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, po ponownym rozpatrzeniu sprawy, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
C. B. zaskarżył tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Skarżący zakwestionował fakt posiadania zaległości z tytułu składek. Podniósł, iż przedstawione dowody opłaty składek zostały przez organ odrzucone, a pracownicy Zakładu poradzili mu złożenie wniosku o umorzenie zaległości, który miał być pozytywnie rozpatrzony.
W odpowiedzi na skargę Zakład Ubezpieczeń Społecznych podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o jej oddalenie.
Stwierdzając nieważność zaskarżonej decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznający sprawę w trybie uproszczonym zgodnie z art. 119 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) uznał, że decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości.
Dokonując powyższej oceny, Sąd wskazał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm., dalej u.s.u.s.), wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek. Przepis ten jednoznacznie określa podmiot uprawniony do wydawania decyzji w przedmiocie umarzania należności z tytułu składek. Jest nim Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie Prezes Zakładu, którego pozycję określa art. 72 pkt 1 u.s.u.s. Tymczasem z treści zaskarżonej decyzji wynika, że została ona wydana przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do uznania Prezesa Zakładu za organ uprawniony do rozpatrywania środków odwoławczych od decyzji w indywidualnych sprawach wydawanych w pierwszej instancji przez Zakład w zakresie spraw dotyczących umorzenia należności z tytułu składek.
Stronie nie przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, na co błędnie wskazywało pouczenie zawarte w decyzji ZUS wydanej w pierwszej instancji, ponieważ Zakład, będąc jednostką organizacyjną, ze względu na swój status, nie należy do kategorii organów jednoosobowych. Istotą unormowanego przepisem art. 127 § 3 k.p.a. środka zaskarżenia jest to, że podlega on rozpatrzeniu przez ten sam organ, który wydał decyzję w I instancji. Zgodnie zatem z treścią tego przepisu, organem ponownie rozpatrującym sprawę powinien być Zakład, a nie jego Prezes.