Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Bała Sędzia NSA Czesława Socha (spr.) Sędzia NSA Józef Waksmundzki Protokolant Patrycja Kozłowska po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. W. S. Spółki jawnej - A. N., J. M., M. A., J. K. w B. - B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 29 września 2010 r. sygn. akt V SA/Wa 972/10 w sprawie ze skargi P. W. S. Spółki jawnej - A. N., J. M., M. A., J. K. w B. - B. na postanowienie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o pomocy de minimis oddala skargę kasacyjną
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 września 2010 r. o sygnaturze V SA/Wa 972/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "S." Sp. jawna - A. N., J. M., M. A., J. K. z siedzibą w B.-B. na postanowienie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczeń o pomocy de minimis, które utrzymało w mocy postanowienie organu I instancji.
Sąd I instancji przyjął, że w stanie prawnym mającym zastosowanie w sprawie, tj. w czasie obowiązywania ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.) i na jej podstawie wydanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 245, poz. 1810) nie istniała regulacja zakazująca wprost pokrywania z zfron wydatków uprzednio poczynionych na wskazany w przepisach cel z bieżącego rachunku bankowego. Przepisy te nie wskazywały sposobu przekazywania środków pieniężnych, a jedynie rodzaj wydatków na jakie środki funduszu mogły (i powinny) być przeznaczone. Za takim stanowiskiem przemawia również zmiana w przepisach wprowadzona do powyższego rozporządzenia a obowiązująca od 22 lipca 2009 r. Zmiana ta została opublikowana 17 czerwca 2009 r. (Dz. U. Nr 107, poz. 891), zgodnie z którą dodano w § 9 pkt 2a. Wynika z tego przepisu, że nie uznaje się za dokonanie wydatku ze środków funduszu rehabilitacji wydatku, który został sfinansowany ze środków innych niż zgromadzone na rachunku, o którym mowa w art. 33 ust. 3 pkt 2 ustawy o rehabilitacji, a następnie zrefundowany ze środków tego funduszu. Zmiana ta oznacza, że dotychczas brak było przepisu regulującego tę kwestię. W ocenie Sądu I instancji organy w przedmiotowej sprawie przedstawiły błędną wykładnię przepisów prawa materialnego, skoro przyjęły, że następuje to w każdym przypadku, gdy przedsiębiorca dokonuje wydatku nie bezpośrednio z rachunku prowadzonego na potrzeby ZFRON. Uznał także, iż organ prawidłowo zakwestionował zasadność wydatków w sprawie, a to uzasadniało podjęcie negatywnego rozstrzygnięcia.
Zakwestionowanie zasadności tego wydatku wynikało z oceny, że nie stanowi on działania związanego z przystosowaniem stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności zatrudnionego na stanowisku kierowcy pracownika, lecz jest działaniem wynikającym zasadniczo z potrzeb firmy w celu przyspieszenia pracy wykonywanej w zakładzie.
Powyższe oznacza w ocenie Sądu I instancji, że brak jest podstaw do przyjęcia naruszenia § 2 powołanego wyżej rozporządzenia, jak i też do przyjęcia bezpodstawnej odmowy wydania zaświadczenia o pomocy de minimis.
Ocena powyższa nastąpiła w następującym stanie faktycznym sprawy. Przedmiotowy w sprawie wydatek na sfinansowanie zakupu samochodu ciężarowego marki Scania został zrealizowany w ramach indywidualnego programu rehabilitacji opracowanego dla niepełnosprawnego pracownika firmy R. K. zatrudnionego w Spółce od 2 maja 1997 r. na stanowisku kierowcy, wobec którego orzeczono umiarkowany stopień niepełnosprawności na skutek zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym. W indywidualnym programie rehabilitacji wskazano, że pracownik posiada zdolność w pełnym zakresie do samodzielnego poruszania się z ograniczeniem noszenia ciężkich rzeczy, schylania się, długiego stania i chodzenia. Przyjęto, że pracownik nie wymaga zmiany stanowiska pracy, jak również jego dodatkowego przystosowania czy uzupełnienia, a więc nie stracił zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku i brakuje uzasadnienia do sfinansowania zakupu samochodu ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji. Zakupiony zatem pojazd i jego wyposażenie poprawia komfort pracy każdego kierowcy, natomiast nie stanowi specjalistycznego czy dostosowanego do indywidualnych potrzeb osoby niepełnosprawnej wyposażenia. Wydatek finansowany z ZFRON musi być ściśle związany ze zmniejszaniem lub eliminowaniem ograniczeń zawodowych wynikających z niepełnosprawności danej osoby. Usprawnienia czy też zwiększenia wydajności pracy w przedsiębiorstwie nie można utożsamiać ze zmniejszeniem ograniczeń wynikających z niepełnosprawnych pracowników. Oznacza to, że indywidualne programy rehabilitacyjne osób niepełnosprawnych nie mogą służyć do dokonywania inwestycji związanych z zakupem nowych maszyn, urządzeń i narzędzi, czy środków transportu stanowiących wyposażenie stanowiska pracy, ale niemających związku z niepełnosprawnością. Warunkiem wykorzystania funduszu rehabilitacji jest dokonywanie wydatków z tego funduszu w sposób celowy i oszczędny, z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji w stosunku do zakładanych efektów.