Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Urszula Raczkiewicz Sędzia del. WSA Krystyna Czajecka - Szpringer (spr.) Protokolant Michał Stępkowski po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 25 lutego 2010 r. sygn. akt I SA/Ke 26/10 w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia części zadłużenia oraz odmowy umorzenia pozostałej kwoty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników 1. uchyla zaskarżony wyrok, 2. odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Objętym skargą kasacyjną wyrokiem z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Ke 26/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. w sprawie ze skargi J. M. na decyzję z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w przedmiocie umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników oddalił skargę i przyznał od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego zwrot kosztów z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd I instancji orzekł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Decyzją z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (dalej Prezes KRUS) na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 10 oraz art. 41a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm., dalej u.s.r.) po rozpatrzeniu wniosku o umorzenie zasłużenia obejmującego okres od II kwartału 1998 r. do I kwartału 2008 r. i stanowiącego kwotę 31.302,40 zł, w tym zaległe składki w kwocie 17.307,60 zł, odsetki za zwłokę w kwocie 13.986,00 zł, koszty upomnienia w kwocie 8,80 zł postanowił umorzyć część zadłużenia, to jest 50% odsetek za zwłokę w kwocie 6.993,00 zł należnych od składek za wyżej wymieniony okres oraz odmówił umorzenia pozostałej kwoty zadłużenia.
W uzasadnieniu organ stwierdził, że brak pełnego udokumentowania osiąganych dochodów i ponoszonych wydatków nie pozwala na jednoznaczną ocenę, czy J. M. (dalej skarżący) znajduje się w sytuacji materialnej faktycznie uniemożliwiającej zapłatę należności. Przedstawione przez skarżącego argumenty odnoszą się do sytuacji bieżącej, ale nie wyjaśniają powodów, dla których nie opłacał on składek przez cały okres podlegania ubezpieczeniu.
W dniu [...] września 2009 r. skarżący złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] Prezes KRUS utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] sierpnia 2009 r. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Prezes wskazał art. 41a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 u.s.r., zgodnie z którym Prezes lub upoważniony przez niego pracownik, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego może: odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części. Prezes KRUS lub upoważniony przez niego pracownik może także z urzędu umorzyć część lub całość należności z tytułu składek w przypadku ich całkowitej nieściągalności. Całkowita nieściągalność zachodzi m.in. wtedy, gdy na podstawie posiadanych dokumentów można stwierdzić, że dłużnik nie posiada źródeł dochodu i majątku, z którego można dochodzić należności.
W uzasadnieniu decyzji Prezes KRUS wykazał, że skarżący, po pierwsze jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,60 ha i z tego tytułu podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników od dnia 3 grudnia 1992 r. do chwili obecnej. Po drugie, ze stanu faktycznego sprawy wnika, że skarżący nie opłaca składek na ubezpieczenie społeczne od 1992 r. co spowodowało powstanie zaległości powiększonej o odsetki. O wciąż rosnącym zasłużeniu skarżący był systematycznie informowany.