Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosław Trzecki Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz (spr.) Sędzia del. WSA Magdalena Maliszewska Protokolant Beata Kołosowska po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 2043/14 w sprawie ze skargi P. W. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie zmiany statutu szpitala oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 grudnia 2014 r. sygn. akt VII SA/Wa 2043/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Powiatu [...] na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały nr [...] Rady Powiatu [...] z dnia [...] czerwca 2014 r.
Ze stanu faktycznego sprawy przyjętego przez Sąd I instancji wynika, że Rada Powiatu [...] uchwałą z dnia [...] czerwca 2014 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 217 ze zm.), dokonała zmiany Statutu Szpitala Powiatowego w W. - Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w ten sposób, że w § 6, dodano ust. 5 w brzmieniu: "Szpital Powiatowy w swojej działalności kieruje się bezwzględnie zasadą ochrony życia ludzkiego."
Następnie rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] lipca 2014 r. Wojewoda Mazowiecki, działając na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595 ze zm.), stwierdził nieważność powyższej uchwały.
W uzasadnieniu organ podniósł, że z art. 42 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej wynika, iż ustawodawca nie pozostawił podmiotowi tworzącemu całkowitej swobody w kształtowaniu treści statutu. Zakres regulacji statutowej został odniesiony wprost do funkcjonowania podmiotu leczniczego w sposób określony w ustawie. Tymczasem przyjęta uchwała wykracza poza zakres określony w ustawie, gdyż brak jest w niej delegacji do określenia w statucie zasad wykonywania działalności leczniczej. Zdaniem organu nadzoru, statut podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą nie może dotyczyć spraw, które są uregulowane w przepisach ustawy, ani nie może odmiennie regulować spraw unormowanych odrębnie w innych ustawach. Statut, jako akt prawny wykonawczy, nie może ograniczać praw pacjenta, ani też nakładać pozaustawowych obowiązków i nadawać nowych uprawnień pracownikom podmiotu leczniczego, ponieważ są one uregulowane w odrębnych ustawach.
Organ nadzoru stwierdził naruszenie art. 8 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.), poprzez skierowanie nakazu bezwzględnej zasady ochrony życia ludzkiego do Szpitala Powiatowego w W., jako jednostki organizacyjnej, w tym zarówno do osób wykonujących zawód medyczny, jak tego zawodu niewykonujących. W ocenie organu, uchwała wprowadza dodatkowe kryterium wykonywania działalności leczniczej i tym samym udzielania świadczeń zdrowotnych.
Organ podkreślił, że przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych. Rada Powiatu [...] nie jest jednostką samorządu zawodowego, który mógłby te zasady wprowadzać w życie.
Organ nadzoru stwierdził również naruszenie art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. Nr 277, poz. 1634 ze zm.), który przewiduje możliwość powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, na określonych warunkach. Stosownie zaś do art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. Organ podniósł, że art. 39, w powiązaniu z art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, wyznacza ramy uprawnienia lekarza do działania zgodnego ze swoim sumieniem. Klauzula sumienia w tym przepisie została podporządkowana bezwzględnemu nakazowi ratowania życia i zdrowia chorego. Przyjęcie przez Radę Powiatu [...] bezwzględnej zasady ochrony życia ludzkiego narusza ten przepis oraz klauzulę powstrzymania się od wykonywania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem.