Istnienie uzasadnionych obaw co do tego, że wyjazd za granicę osoby zobowiązanej uniemożliwi wykonanie obowiązku ustawowego /art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o paszportach - Dz.U. 1991 nr 2 poz. 5 ze zm./, nie może być uzasadniony wyłącznie tym, że obowiązek ustawowy nie został wykonany, lecz wymaga ustalenia takich okoliczności, które wskazują, że wyjazd za granicę uniemożliwi wykonanie tego obowiązku.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojciecha W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 października 2004 r. 2/V SA/Wa 3461/03 w sprawie ze skargi Wojciecha W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 września 2001 r. (...) w przedmiocie unieważnienia paszportu: 1. uchyla zaskarżony wyrok, 2. uchyla decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 września 2001 r. oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojewody M. z dnia 1 sierpnia 2001 r., (...).
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 października 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Wojciecha W. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 września 2001 r., którą została utrzymana w mocy decyzja Wojewody M. z dnia 1 sierpnia 2001 r. unieważniająca paszport skarżącego.
W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
Organ unieważnił paszport skarżącego na podstawie art. 10 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o paszportach /Dz.U. 1991 nr 2 poz. 5 ze zm./, z tej przyczyny, iż skarżący od kilku lat jest dłużnikiem z tytułu niezapłaconych podatków i wobec tego istnieje uzasadniona obawa, iż ewentualny wyjazd dłużnika za granicę uniemożliwi wykonanie przez niego obowiązku ustawowego. Z wnioskiem o unieważnienie paszportu wystąpił Naczelnik Urzędu Skarbowego w I. w dniu 6 września 1999 r. Na tą datę zaległości podatkowe wynosiły 216.327,69 zł, a postępowanie egzekucyjne było bezskuteczne. W ocenie Sądu zaskarżona decyzja nie narusza wskazanych przepisów ustawy o paszportach. Organ nie przekroczył granicy swobodnej oceny dowodów /art. 80 Kpa/ i w okolicznościach tej sprawy miał podstawy do przyjęcia, że zachodzi uzasadniona obawa, iż wyjazd skarżącego za granicę uniemożliwi wykonanie obowiązku spłaty zadłużenia. Skarżący nie podjął żadnych starań zmierzających do wywiązania się z ciążących na nim zobowiązań. Ograniczenie prawa wyjazdu za granicę z powodu niewykonania obowiązku ustawowego nie narusza przepisu art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, a także zasad określonych w art. 7 i art. 9 Kpa.
W skardze kasacyjnej wniesionej przez skarżącego podniesiono zarzuty naruszenia art. 10 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o paszportach oraz art. 8 w związku z art. 52 ust. 2 Konstytucji RP, a także naruszenia przepisów postępowania art. 6 i art. 113 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./.
Zdaniem skarżącego z faktu niewykonania obowiązku ustawowego nie można wysnuć wniosku, iż zachodzi uzasadniona obawa, że wyjazd za granicę uniemożliwi wykonanie tego obowiązku. Naruszenie wskazanych przepisów ustawy o paszportach przez Sąd pierwszej instancji polega na tym, iż przyjęto, że można unieważnić paszport w sytuacji, "gdy nie istnieją realne szanse na wykonanie obowiązku ustawowego". W okolicznościach tej sprawy organy paszportowe stwierdziły, iż stan dochodów skarżącego nie rokuje spłaty zadłużenia z uwagi na jego wysokość. Oznacza to, że gdy obowiązek nie może być wykonany z przyczyn niezależnych od zobowiązanego, nie można argumentować, iż wyjazd za granicę może uniemożliwić wykonanie zobowiązania, ponieważ byłoby to równoznaczne z pozbawieniem paszportu dożywotnio. Pozbawienie paszportu wywołuje skutek odwrotny od zamierzonego, ponieważ uniemożliwia skarżącemu spłacenie zadłużenia podatkowego. Z powodu pozbawienia paszportu skarżący został zwolniony z pracy i odwołany z funkcji prokurenta oraz nie może wykonywać działalności wymagającej wyjazdu za granicę, co pozbawia go możliwości zarobkowania i kontaktów z rodziną na Ukrainie. Naruszenie przepisów Konstytucji wyraża się w tym, że organ w ramach uznania administracyjnego orzekł de facto dożywotni zakaz opuszczania Polski przez skarżącego, co pozostaje w sprzeczności z konstytucyjnym prawem skarżącego określonym w art. 52 ust. 2 Konstytucji RP do swobodnego opuszczania Polski, który to przepis powinien być zastosowany bezpośrednio.