Dnia 21 lutego 2018 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Teresa Kobylecka Sędziowie: sędzia NSA Anna Łuczaj sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Protokolant: asystent sędziego Julia Słomińska po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2018 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 17 grudnia 2015 r. sygn. akt II SA/Ol 860/15 w sprawie ze skargi R. G. na postanowienie W. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 24 czerwca 2015 r. nr ... w przedmiocie zarzutów do postępowania egzekucyjnego oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 17 grudnia 2015 r. sygn. akt II SA/Ol 860/15 oddalił skargę R. G. na postanowienie W. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 24 czerwca 2015 r. nr ... w przedmiocie zarzutów do postępowania egzekucyjnego.
Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Postanowieniem z dnia 8 maja 2015 r. nr ... W. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w O. (zwany dalej Wojewódzkim Inspektorem) nałożył odrębnie na E. T. i R. G. grzywnę w wysokości po 500 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym z dnia 12 listopada 2014 r. tj. do poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym małoletniego syna - A. G., poprzedzonych lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania szczepienia ochronnego przeciwko: błonicy, tężcowi, krztuścowi, inwazyjnemu zakażeniu Haemophilus influenzae typu B, poliomyelitis, odrze, śwince oraz różyczce. Postanowienie to doręczone zostało zobowiązanym w dniu 11 maja 2015 r.
W dniu 17 maja 2015 r. E. T. i R. G. zgłosili zarzuty przeciwko prowadzonemu postępowaniu egzekucyjnemu. Wskazali na brak wymagalności obowiązku. Powołali się na § 2 i § 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, zgodnie z którymi poszczególne szczepienia obejmują dzieci i młodzież w określonych granicach wiekowych. Stwierdzili, że w przypadku ich syna moment wymagalności dla szczepień określonych w tytule wykonawczym jeszcze nie nadszedł, ponieważ dziecko nie ukończyło piątego roku życia. Zaznaczyli, że moment wymagalności dla szczepienia przeciwko inwazyjnemu zakażeniu Haemophilus influenzae typu B wystąpi dopiero w szóstym roku życia, a dla pozostałych szczepień w dziewiętnastym roku życia. W art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 947, z późn. zm.) zwanej dalej jako "ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych" określono, że Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, Program Szczepień Ochronnych na dany rok ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek, wynikającymi z aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego nie jest źródłem prawa obowiązującego w Polsce i nie mieści się w katalogu źródeł prawa wymienionych w art. 87 Konstytucji RP. Obowiązek musi wynikać z przepisów prawa, a nie z dokumentów wychodzących poza ten zakres. Komunikaty Generalnego Inspektora Sanitarnego ze swej istoty wiążą jedynie jednostki mu podległe, nie zaś poszczególne osoby. Informacje zawarte w komunikacie mogą być jedynie traktowane jako wskazówki techniczne dotyczące wykonywania szczepień ochronnych, ale nie mogą stanowić określenia obowiązku wynikającego z przepisów prawa.
Zobowiązani zarzucili niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym. Wyjaśnili, że art. 17 ust. 2 ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych stanowi, że wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Z uwagi na to spełnienie obowiązku określonego w tytule wykonawczym jest niemożliwe, gdyż przeprowadzenie szczepienia bez wykonania badania byłoby niezgodne z prawem. W dniu wystawienia tytułu wykonawczego małoletni nie miał wykonanego badania kwalifikacyjnego. Zgodnie z art. 16 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159, z późn. zm.), przysługuje im prawo do odmowy wykonania tego badania. W związku z brakiem aktualnego badania kwalifikacyjnego obowiązek był i jest niewykonalny i niewykonalność ta ma charakter trwały, ponieważ odmawiają wykonania tego obowiązku.