Dnia 15 stycznia 2016 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Leszek Kamiński Sędziowie Sędzia NSA Paweł Miładowski Sędzia del. WSA Dorota Dąbek (spr.) Protokolant asystent sędziego Julia Słomińska po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w K. J. K. sprawy ze skargi kasacyjnej Powiatowego Zarządu Dróg w Ż. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 stycznia 2014 r. sygn. akt II SA/Gl 1283/13 w sprawie ze skargi Prokuratora Rejonowego w Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia 15 marca 2013 r. nr ... w przedmiocie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2014r., sygn. akt II SA/Gl 1283/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia 15 marca 2013r. nr ..., którą uchylono decyzję Wójta Gminy W. G. z dnia 25 stycznia 2013r. nr ... i przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Równocześnie Sąd orzekł, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się tego wyroku.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Pismem z dnia 23 stycznia 2013r. Wójt Gminy W. G. wezwał Powiatowy Zarząd Dróg w Z. do usunięcia w tym dniu do godz. 1600 śniegu, lodu i błota pośniegowego z chodników położonych wzdłuż dróg powiatowych na terenie tej Gminy oraz jednocześnie poinformował, że pismo stanowi równocześnie zawiadomienie o wszczęciu postępowania w trybie art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r., poz. 391 ze zm.).
W odpowiedzi Dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg w Z. pismem z dnia 23 stycznia 2013r. poinformował, że w wyniku objazdu drogi powiatowej nr ... w godz. od 1039 do 1136, co udokumentowano materiałem fotograficznym, stwierdzono iż chodniki nie są odśnieżone przez właścicieli posesji, a tym samym zalegający śnieg nie jest przygotowany do wywozu, zaś zarząd tej drogi nie ma obowiązku odśnieżania chodników.
Decyzją nr ... z dnia 25 stycznia 2013r. Wójt Gminy W. G., działając w trybie art. 5 ust. 7 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nakazał Powiatowemu Zarządowi Dróg niezwłocznie, jednak nie później niż do 26 stycznia 2013r. do godz. 1600, uprzątnięcie i pozbycie się śniegu, lodu i błota pośniegowego z chodników położonych wzdłuż dróg powiatowych na terenie Gminy W. G., oddzielonych pasem gruntu od nieruchomości nie będących przedmiotem własności właściciela tejże nieruchomości oraz takich zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości przyległych do dróg powiatowych. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108 § 1 kpa). W uzasadnieniu organ I instancji podał, że w dniach 21-23 stycznia 2013r. na terenie Gminy W. G. miały miejsce intensywne opady śniegu, które uniemożliwiły korzystanie z chodników wzdłuż dróg powiatowych. Stąd też ruch pieszych wzdłuż tych dróg odbywa się jezdnią, co stwarza bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego, w szczególności dzieci uczęszczających do szkół i przedszkoli na terenie gminy. Zdaniem organu skoro zarządca nie dostosował się do wezwania z dnia 23 stycznia 2013r., należało wydać decyzję nakazującą wykonanie obowiązków zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy.
Po rozpatrzeniu odwołania Powiatowego Zarządu Dróg w Z., Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 15 marca 2013r., na podstawie art. 138 § 2 kpa, orzekło o uchyleniu decyzji organu I instancji w całości i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W motywach Kolegium stwierdziło, że zarząd drogi jako samorządowa jednostka organizacyjna posiada podmiotowość prawną i jest adresatem obowiązków określonych w art. 5 ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Jednakże w ocenie Kolegium, organ I instancji nie wykazał, że właściciele nieruchomości przyległych do drogi publicznej wywiązali się z obowiązku, o którym mowa w art. 5 ust. 4 pkt 2, czym naruszył także wymogi z art. 107 § 3 kpa. Niezbędne jest też ustalenie, kto legitymuje się tytułem prawnym do pasa gruntu, oddzielającego nieruchomość od chodnika, bowiem w takim wypadku obowiązek oczyszczania chodnika obciąża właściciela tego pasa, który bezpośrednio sąsiaduje z chodnikiem. Zdaniem Kolegium, brak też podstawy prawnej do określenia terminu wykonania nałożonego obowiązku. Odnosząc się zaś do pozostałych zarzutów, organ odwoławczy wskazał, że art. 10 § 2 kpa przewiduje wyjątek od zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu, lecz wymaga dodatkowej notatki, zaś organ I instancji wskazał na przesłanki uzasadniające nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Z uwagi na naruszenie przez organ I instancji art. 77 § 1, art. 80 i art. 7 kpa oraz konieczność wyjaśnienia okoliczności sprawy i prawidłowego opracowania dokumentów, Kolegium uchyliło decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.