Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędzia del. WSA Iwona Bogucka Protokolant starszy inspektor sądowy Anna Jusińska po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 lutego 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 1297/11 w sprawie ze skargi M.P. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] września 2011 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z 3 lutego 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi -po rozpoznaniu skargi M.P. (dalej jako "skarżąca") uchylił zaskarżoną decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z [...] września 2011 r. oraz poprzedzającą ją decyzję tego organu z [...] kwietnia 2011 r. w przedmiocie świadczenia pieniężnego.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z [...] września 2011 r. utrzymał w mocy własną decyzję z [...] kwietnia 2011 r., o odmowie przyznania prawa do świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazano z art. 2 ust. 2 ustawy z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm. - dalej jako "ustawa o świadczeniu pieniężnym").
Organ odwoławczy wyjaśnił, że strona została wywieziona z rodzinnej miejscowości Stoczki (gm. Bogumiłów) do Podłęzyc (gm. Woźniki), skąd po krótkim pobycie rodzina trafiła do miejscowości Monice (gm. Bogumiłów). Zmiana miejsca zamieszkania rodziny spowodowana była budową poligonu, a nie skierowaniem do pracy przymusowej. Potwierdza to m.in. zaświadczenie z Archiwum Państwowego. Strona oświadczyła, że jej ojciec pracował przy budowie poligonu, a matka przy sprzątaniu u Niemców. Organ przyjął zatem, że osoby czy też rodziny, które były zobowiązane do podjęcia pracy przebywając na wysiedleniu, przede wszystkim w celu zapewnienia sobie egzystencji, nie są objęte przepisami ustawy o świadczeniu pieniężnym.
Skarżąca wniosła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.
Uchylając zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją poprzedzającą Sąd I instancji wskazał, że organ przeprowadził postępowanie wyjaśniające w ograniczonym zakresie. W ocenie Sądu I instancji, uzasadnienie decyzji z [...] kwietnia 2011 r. jest lakoniczne i wskazuje, że odmowa przyznania świadczenia pieniężnego uzasadniona została brakiem złożenia w określonym terminie wymaganej dokumentacji. Organ nie podjął kroków celem przeanalizowania dokumentów, które złożyła skarżąca. Sąd I instancji wyjaśnił, że pierwotny wniosek strony z marca 2011 r. nie był wystarczający. Jeżeli jednak organ, po zapoznaniu się ze złożonymi przez stronę dokumentami stwierdził, że są one niewystarczające do wydania rozstrzygnięcia w sprawie, powinien skierować do strony stosowne wezwanie. W takiej sytuacji wydanie decyzji odmawiającej przyznania skarżącej uprawnienia do świadczenia pieniężnego było przedwczesne.
Sąd I instancji stwierdził ponadto, że organ ponownie rozpoznając sprawę zapoznał się z dokumentami sprawy, jednak uznając, że strona nie wykazała zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniu pieniężnym, wezwał jedynie stronę do uzupełnienia dokumentów, natomiast z urzędu nie poczynił jakichkolwiek ustaleń dotyczących stwierdzenia faktu deportacji (wywiezienia) rodziny skarżącej. W ocenie Sądu I instancji, zasada prawdy obiektywnej obligowała organ do podjęcia we własnym zakresie niezbędnych kroków do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Sąd I instancji zarzucił, że organ przyjął bierną postawę, oczekując, że to wnioskodawczyni złoży wszystkie dowody na poparcie swoich twierdzeń. W ocenie Sądu I instancji, oznacza to, że organ nie rozstrzygnął czy w sprawie miała miejsce deportacja, w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniu pieniężnym.