Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maria Czapska-Górnikiewicz Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędzia NSA Zdzisław Kostka (spr.) Protokolant Daniel Zdzieszyński po rozpoznaniu w dniu 4 października 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 10 grudnia 2010 r. sygn. akt II SA/Lu 581/10 w sprawie ze skargi J. Ł. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia (...) lipca 2010 r. nr (...) w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji dotyczącej przyznania świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w sprawie o sygnaturze akt II SA/Lu 581/10 wyrokiem z 10 grudnia 2010 r. oddalił skargę skarżącego J. Ł. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z [...] lipca 2010 r.
Wyrok Sądu pierwszej instancji zapadł w następujących istotnych okolicznościach faktycznych.
Decyzją z 7 sierpnia 1997 r., utrzymaną w mocy decyzją z 22 października 1997 r., Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych ostatecznie odmówił skarżącemu przyznania świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich ustalając, że skarżący wykonywał w okresie od marca 1942 r. do lipca 1944 r. przymusową pracę w Międzyrzeczu Podlaskim, Terespolu i Siedlcach, a więc na terytorium państwa polskiego w jego granicach sprzed 1 września 1939 r.
Pismem z 19 stycznia 2010 r. skarżący zwrócił się do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o, jak to określił, przyznanie mu odszkodowania za przymusową pracę w czasie niemieckiej okupacji.
Organ administracji pismem z 24 lutego 2010 r. zwrócił się do skarżącego o sprecyzowanie trybu, w jakim domaga się rozpatrzenia wniosku z 19 stycznia 2010 r. Wyjaśnił mu przy tym podstawy wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej oraz zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej, na mocy której strona nie nabyła prawa.
Skarżący odpowiadając na to wezwanie wskazał art. 154 § 1 k.p.a.
W tych okolicznościach Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z [...] maja 2010 r., powołując się na art. 154 k.p.a. i art. 2 oraz 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, a także na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 grudnia 2009 r. w sprawie o sygnaturze akt K 49/07, odmówił uchylenia swojej decyzji z 7 sierpnia 1997 r.
Uzasadniając swoją decyzję organ administracji stwierdził, w kontekście przytoczonego art. 154 § 1 k.p.a., że wnioskodawca nie wykazał, aby za uchyleniem ostatecznej decyzji przemawiał interes społeczny lub jego słuszny interes. Ponadto Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wskazał, że art. 2 pkt 2 ustawy z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich podlegał ocenie przez Trybunał Konstytucyjny, który wyrokiem z 16 grudnia 2009 r. w sprawie o sygnaturze akt K 49/07, stwierdził jego niezgodność z art. 32 Konstytucji RP w zakresie, w jakim pomija przesłankę deportacji (wywiezienia ) do pracy przymusowej w granicach przedwojennego państwa polskiego. Dalej, powołując się na uzasadnienie tego wyroku, stwierdził, że niezbędnym warunkiem uzyskania prawa do świadczenia określonego w wyżej powołanej ustawie jest wykazanie wykonywania pracy przymusowej, połączonego z wysiedleniem (wyrwaniem) z dotychczasowego środowiska. W związku z tym zauważył, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że skarżący w czasie okupacji niemieckiej wykonywał przymusową pracę w pobliżu swego miejsca zamieszkania. W konsekwencji tego uznał, że praca ta nie przybrała szczególnie dotkliwej formy, o której mówił Trybunał Konstytucyjny w powołanym wyroku z 16 grudnia 2009 r., to znaczy nie była połączona z wysiedleniem i wyrwaniem z dotychczasowego środowiska.