Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego w przedmiocie jednostek pomocniczych
Uzasadnienie strona 3/3

Ponieważ sprawa herbu i flagi nie należy do zakresu desygnatów pojęć "organizacja i zakres działania" więc nie można zasadnie twierdzić, że art.35 u.s.g. zawiera zakaz określania flagi i herbu jednostki pomocniczej w jej statucie.

B. Oczywiście nieprzekonujący jest zarzut naruszenia przez Sąd I. instancji prawa materialnego tj. art.18 ust.2 pkt. 13 u.s.g. w związku z art.3 ust.1 u.odzn.mund., poprzez nietrafne przyjęcie, że zakwestionowana uchwała jest uchwałą w sprawie herbu jednostki pomocniczej, a nie jak wynika z jej treści incydentalną zmianą Statutu Osiedla "Cielmice" w zakresie uwzględnienia w treści Statutu zapisów dotyczących wzoru herbu i flagi jednostki pomocniczej "Cielmice".

Ustosunkowanie się do powyższego zarzutu skargi kasacyjnej wymaga ustalenia, jaka norma ma pierwszeństwo i rozstrzygające znaczenie w niniejszej sprawie. Z jednej strony jest fakultatywny charakter jednostki pomocniczej. Podczas gdy gmina jest jednostką obligatoryjnie istniejącą z mocy artykułów 16 i 164 Konstytucji RP oraz art.1 ustawy o samorządzie gminnym, to istnienie jednostki pomocniczej całkowicie zależy od swobodnego rozstrzygnięcia rady gminy. Wielokrotnie już podkreślano, że fakultatywność tworzenia jednostek pomocniczych jest podwójna, tj. (a) gmina decyduje czy w ogóle skorzysta z tej kompetencji, a jeżeli już padnie odpowiedź pozytywna - to (b) gmina uznaniowo wyznacza zakres terytorialny zastosowania tej opcji organizacyjnej, tj. albo całe terytorium gminy może być podzielone pomiędzy jednostki pomocnicze, albo też jednostki pomocnicze będą działały jedynie na części terytorium gminy (wyrok NSA z 10 października 2000 r., II SA/Łd 1097/00, ONSA 2001 r., z. 4, poz.187).

Z drugiej strony są przepisy ustawy o odznakach i mundurach. "Ustanawianie i używanie odznak i mundurów odbywa się z zachowaniem przepisów niniejszej ustawy." (art.1 u.odzn.mund.). Odznaki organizacyjne [stanowią] oznaczenie [...] jednostki organizacyjnej bądź przynależności do takiej [...] jednostki organizacyjnej (art.2 ust.1 pkt 2 u.odzn.mund.). Odznakami są w szczególności herby, flagi, emblematy i inne znaki i symbole związane z heraldyką i weksykologią (art.2a ust.2 u.odzn.mund.). Zarówno herb, jak i flaga zostały uczynione kategoriami prawa przedmiotowego, których tworzenie i stosowanie nie jest obojętnie prawne, a wręcz przeciwnie - podlega reżimowi ustawy o odznakach i mundurach.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela pogląd leżący u podstaw konkluzji i rozstrzygnięcia Sądu I. instancji. Konfrontacja powyższych dwóch grup przepisów prowadzi do wniosku, że przepisami szczególnymi, mającymi pierwszeństwo w niniejszej sprawie są przepisy ustawy o odznakach i mundurach, natomiast przepisem bardziej ogólnym, który może w niniejszej sprawie odegrać rolę w najlepszym razie uzupełniającą jest art.35 u.s.g. Ogólna swoboda, z jaką rada gminy może wypowiadać się na temat swoich jednostek pomocniczych nie może uzyskać pierwszeństwa w stosunku do reguł określonych w ustawie o odznakach i mundurach (art.2: klasyfikacja odznak, art.2a: udział Komisji Heraldycznej w projektowaniu nowych odznak).

C. Skoro odznaka jest szczelną instytucją prawa materialnego, podlegającą rygorom ustawy o odznakach i mundurach, to znaczy że dla jej wprowadzenia do porządku prawnego nie wystarcza otwarty katalog spraw, jakie może kształtować statut jednostki pomocniczej (art.35 ust.3 u.s.g). Przeciwnie, redakcja artykułów 1...2a u.odzn.mund. skłania do wniosku, że każde ustanowienie znaku i symbolu związanego z heraldyką i weksykologią powinno znajdować upoważnienie w przepisach ustawy o odznakach i mundurach.

Powyższe ustalenia mają rozstrzygające znaczenie dla wykładni art.3 ust.1 u.odzn.mund. ["Jednostki samorządu terytorialnego mogą ustanawiać, w drodze uchwały organu stanowiącego danej jednostki, własne herby, flagi, emblematy oraz insygnia i inne symbole."] w związku z art.18 ust.2 pkt 13 u.s.g. [ Do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy].

Przedstawiona wyżej analiza prawa przedmiotowego prowadzi do wniosku, że rada gminy może podejmować uchwałę o ustanowieniu herbu i flagi całej gminy, ale nie posiada kompetencji do wyposażenia swojej jednostki pomocniczej w analogiczne emblematy, związane z heraldyką i weksykologią.

D. Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny orzekając na podstawie art.184 P.p.s.a. - oddalił skargę kasacyjną.

Strona 3/3