Sprawa ze skargi na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w przedmiocie przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego
Sentencja

Dnia 21 listopada 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Stahl sędzia NSA Małgorzata Dałkowska-Szary sędzia del. WSA Sławomir Wojciechowski /spr./ Protokolant starszy asystent sędziego Iwona Ścieszka po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej E.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 13 kwietnia 2012 r. sygn. akt II SA/Po 1241/11 w sprawie ze skargi E. K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, 2. uchyla decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję tego organu z dnia [...] lipca 2011 r., Nr [...].

Uzasadnienie strona 1/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2012r., II SA/Po 1241/11, po rozpoznaniu sprawy ze skargi E. K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie z dnia [...] listopada 2011r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej, oddalił skargę.

Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Wnioskiem z dnia [...] lipca 2010r. E. K. wystąpił do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o przyznanie uprawnienia do świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy o świadczeniu pieniężnym. We wniosku wskazał, że został wywieziony do pracy przymusowej z Z. (obecnie w powiecie Grodziskim) do D. (obecnie w powiecie Poznańskim).

Decyzją z dnia [...] lipca 2010r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działając na podstawie art. 2 ust. 2 oraz art. 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395 ze zm. - w dalszej części uzasadnienia przywoływana jako: ustawa) odmówił E. K. przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego określonego w ustawie. Stwierdził, że w okresie okupacji skarżący wykonywał pracę w pobliżu stałego miejsca zamieszkania, co powodowało, iż praca ta nie przybrała szczególnie dotkliwej formy, jaka zgodnie ze wskazaniami Trybunału Konstytucyjnego zawartymi w wyroku z dnia 16 grudnia 2009r., sygn. akt K 49/07 uzasadnia przyznanie świadczenia, nie była bowiem połączona z wysiedleniem i wyrwaniem z dotychczasowego środowiska.

Od decyzji tej E. K. złożył wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, w którym podkreślił, iż wykonywana przez niego praca była połączona z wywiezieniem z domu rodzinnego i wyrwaniem z rodzinnego środowiska. Został razem z rodziną zmuszony do opuszczenia domu rodzinnego w Z. Podkreślił, iż był odłączony od matki (pracowała u innego niemieckiego gospodarza), z którą widywał się zaledwie raz w tygodniu. Był zmuszany do ciężkiej pracy, ponad jego siły, co odbiło się na jego zdrowiu.

Decyzją z dnia [...] września 2010r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] lipca 2010r.. Następnie E. K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wskazując, iż wywiezienie go do pracy przymusowej w D. powinno być uznane za deportację. Został bowiem wywieziony z miejsca zamieszkania (Z.) do innej miejscowości, do D., przymusowo wywieziono też jego rodzeństwo (brata i dwie siostry) oraz matkę, natomiast ojca wysłano na teren III Rzeszy.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2011r. sygn. akt II SA/Po 819/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] lipca 2010r.. W motywach orzeczenia Sąd powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009r. sygn. akt K 49/07 i wskazał, iż deportację należy łączyć z przymusowym wywiezieniem, wyrwaniem i odizolowaniem od dotychczasowego środowiska, a więc co najmniej brakiem solidarności rodzinnej czy sąsiedzkiej lub co najmniej utrudnionym kontaktem z rodziną i najbliższymi. Sąd zauważył też, że stan deportacji najczęściej wiązał się z życiem w otoczeniu wrogości, wyobcowania mentalnościowego, kulturowego i językowego. Wskazując na powyższe Sąd podkreślił, że ustalenie istotnych w sprawie kwestii nastąpiło jedynie w oparciu o kwestionariusz przesłuchania jaki przesłanko skarżącemu do wypełnienia. Forma ta, choć generalnie dopuszczalna w procedurze administracyjnej, w tej sprawie była niewystarczająca. Sąd zauważył też, że wypowiedzi E. K. nie były precyzyjne, jeśli chodzi o kwestię kontaktów z matką.

Strona 1/10