Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego w przedmiocie stwierdzenia nieważności części uchwały Rady Miejskiej Wąsosza nr XXXI/212/13 w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Wąsosz
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Stahl (spr.) Sędzia del. WSA Mirosław Wincenciak Protokolant starszy inspektor sądowy Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Rady Miejskiej Wąsosza od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 marca 2014 r. sygn. akt II SA/Wr 103/14 w sprawie ze skargi Rady Miejskiej Wąsosza na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności części uchwały Rady Miejskiej Wąsosza z dnia 28 listopada 2013 r. nr XXXI/212/13 w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Wąsosz 1. uchyla zaskarżony wyrok w części odnoszącej się do § 4 ust. 3 oraz § 15 ust. 2 uchwały z dnia 28 listopada 2013 r. nr XXXI/212/13 w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na ternie gminy Wąsosz, 2. w pozostałym zakresie skargę kasacyjną oddala, 3. uchyla rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w odniesieniu do § 4 ust. 3 i § 15 ust. 2 uchwały z dnia [...] listopada 2013 r. nr [...] w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na ternie gminy Wąsosz.

Uzasadnienie strona 1/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 20 marca 2014 r. oddalił skargę Rady Miejskiej Wąsosza na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] grudnia 2013 r. stwierdzające nieważność części uchwały Rady Miejskiej Wąsosza z dnia 28 listopada 2013 r. nr XXXI/212/13 w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Wąsosz.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewoda Dolnośląski stwierdził nieważność § 4 ust. 3, ust. 5 we fragmencie: "W przydomowych kompostownikach można gromadzić następujące odpady: odpady zielone z pielęgnacji ogrodów i parków, resztki pożywienia, odpady kuchenne. Pozyskany materiał wykorzystać można do własnych potrzeb bądź przekazać nieodpłatnie przedsiębiorcy" i ust. 6, § 11 ust. 2, § 15 ust. 2, § 18 ust. 1 oraz § 19 ust. 1 i 3 załącznika do uchwały nr XXXIl212/13 Rady Miejskiej Wąsosza z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Wąsosz oraz załącznika nr 1 do regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie Wąsosz. W podstawie prawnej organ przywołał art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm., dalej: u.s.g.).

W toku badania legalności uchwały organ nadzoru stwierdził, że: § 4 ust. 3, ust. 5 we fragmencie: "w przydomowych kompostownikach można gromadzić następujące odpady: odpady zielone z pielęgnacji ogrodów i parków, resztki pożywienia, odpady kuchenne. Pozyskany materiał wykorzystać można do własnych potrzeb bądź przekazać nieodpłatnie przedsiębiorcy" i ust. 6, jej załącznika oraz załącznik nr 1 do regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie Wąsosz zastały podjęte z istotnym naruszeniem art. 4 ust. 1 i 2 oraz art. 6r ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r., poz. 391 ze zm.) - dalej także jako: ustawa oraz art. 2, art. 94 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.); § 11 ust. 2 jej załącznika został podjęty z istotnym naruszeniem art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 6r ust. 2a i 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; § 15 ust. 2 jej załącznika został podjęty z istotnym naruszeniem art. 30 ust. 1 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21); § 18 ust. 1 jej załącznika został podjęty z istotnym naruszeniem art. 4 ust. 2 pkt 6 w związku z art. 2 Konstytucji RP: - § 19 ust. 1 i 3 jej załącznika został podjęty z istotnym naruszeniem art. 4 ust. 2 pkt 7 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

I. W § 4 ust. 3, 5 i 6 regulaminu postanowiono, że: ,,3. prowadzenie selektywnej zbiorki odpadów odbywa się na koszt właścicieli nieruchomości. [ ... ] 5. prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji a także odpadów zielonych z pielęgnacji ogrodów i parków jest obowiązkowe we wszystkich rodzajach zabudowy, z tym że w zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej właściciele nieruchomości mogą korzystać z przydomowego kompostownika, pod warunkiem, że jego wielkość pozwala na co najmniej dwuletni okres przetrzymywania w nim kompostowanego materiału. W przydomowych kompostownikach można gromadzić następujące odpady: odpady zielone z pielęgnacji ogrodów i parków, resztki pożywienia, odpady kuchenne. Pozyskany materiał wykorzystać można do własnych potrzeb bądź przekazać nieodpłatnie przedsiębiorcy. 6. prowadzenie selektywnego zbierania odpadów biodegradowalnych w sposób określony w pkt 5 możliwe jest tylko i wyłącznie po złożeniu w siedzibie Urzędu Miejskiego Wąsosza oświadczenia stanowiącego załącznik nr 1 do regulaminu". Przepisem § 4 ust. 3 uchwały nałożono na właścicieli nieruchomości nieznany ustawie obowiązek polegający na ponoszeniu kosztów selektywnej zbiórki odpadów. Uchwała nie precyzuje w jaki sposób koszty te mają być ponoszone. Biorąc jednak pod uwagę, że zbiórka, w tym selektywna, odpadów komunalnych ma być prowadzona przez gminę (co jest finansowane z wpływów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi regulowanej ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), należy przyjąć, że w akcie prawa miejscowego wprowadzono obowiązki finansowania świadczeń publicznych w nieznanej ustawie formie. Wprowadzenie do uchwały regulacji, zgodnie z którą "prowadzenie selektywnej zbiorki odpadów odbywa się na koszt właścicieli nieruchomości" jest działaniem naruszającym podstawowe zasady demokratycznego państwa prawnego w zakresie prawa fiskalnego (nuIlum tributum sine lege). Co więcej, koszty jakie miałby ponosić właściciel byłyby ponownym "płaceniem za to samo", co zostało opłacone w formie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Poza stwierdzeniem, że przepis ten stanowi naruszenie art. 94 Konstytucji RP - należałoby zatem uznać, że § 4 ust. 3 uchwały narusza także art. 217 oraz art. 2 Konstytucji RP. Rada Miejska Wąsosza nie może zatem nakładać dodatkowej daniny publicznej za prowadzenie selektywnej zbiorki odpadów. Nakładanie takich danin zarezerwowane jest bowiem dla ustawodawcy. Podkreślono, że ustanowiona przez Radę danina obciąża wyłącznie tych właścicieli nieruchomości, którzy prowadzą selektywną zbiórkę odpadów, zatem można by ją kwalifikować jako swoistą "karę" za selektywną zbiórkę odpadów. Rażąco naruszałoby to istotę gospodarki odpadami komunalnymi i zasady prawa ochrony środowiska - przede wszystkim zasadę "zanieczyszczający płaci" [por.: art. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r., poz. 1232)], która na gruncie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach znajduje odzwierciedlenie w przepisie nakazującym stosowanie preferencyjnej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny (art. 6k ust. 3 ustawy). W ocenie organu nadzoru wskazane naruszenia przepisów ustawowych i konstytucyjnych są naruszeniami istotnymi, a zatem konieczne jest stwierdzenie nieważności § 4 ust. 3 regulaminu.

Strona 1/12