Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Bujko Sędzia NSA Elżbieta Makowska (spr.) Protokolant Anna Jusińska po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2011r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Mazowieckiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2010 r., sygn. akt IV SA/Wa 270/10 w sprawie ze skargi T. I. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wpisania aktu małżeństwa oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2010 r., sygn. akt IV SA/Wa 270/10, uchylił zaskarżoną przez T. I. decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] i utrzymaną nią w mocy decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Nadarzynie z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wpisania aktu małżeństwa. Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Nadarzynie decyzją z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku T. I., orzekł o odmowie wpisania do księgi małżeństw aktu małżeństwa sporządzonego w miejscowości D. w Stanie T. (USA) w dniu [...] grudnia 2003 r. pod numerem [...] zawartego między T. I., a K. W.
Wojewoda Mazowiecki decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. w związku z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2004 r., Nr 161, poz. 1688 ze zm. dalej zwana a.s.c.) po rozpatrzeniu odwołania T. I. utrzymał w mocy decyzję Kierownika USC w Nadarzynie z dnia [...] listopada 2009 r.
Organ podniósł, że w dniu [...] kwietnia 2009 r. do Urzędu Stanu Cywilnego w Nadarzynie wpłynął wniosek T. I. o wpisanie do polskich ksiąg stanu cywilnego aktu małżeństwa sporządzonego w miejscowości D. w Stanie T. w dniu [...] grudnia 2003 r. zawartego między T. I. a K. W. Zawiadomiona o wszczęciu postępowania administracyjnego K. W. złożyła w Urzędzie Stanu Cywilnego w Nadarzynie zastrzeżenia, że nie wyraża na to zgody twierdząc, iż małżeństwo zawarte w dniu [...] grudnia 2003 r. w USA było nieważne, ponieważ T. I. pozostawał w tym czasie w związku małżeńskim z inną kobietą. Z akt sprawy wynika, że T. I. zawarł w dniu [...] lutego 1993 r. w D. w USA związek małżeński z K. I.. Akt małżeństwa został umiejscowiony w Polsce w Urzędzie Stanu Cywilnego w dzielnicy Ochota. Natomiast w dniu [...] września 1998 r. małżeństwo to zostało rozwiązane przez Sąd Okręgowy Hrabstwa D. w stanie T. w USA.
W tej sytuacji Kierownik USC w Nadarzynie wezwał T. I. do przedłożenia prawomocnego postanowienia, wydanego przez sąd polski, o uznaniu orzeczenia sądu zagranicznego o rozwiązaniu przez rozwód związku małżeńskiego zawartego pomiędzy K. I., a T. I.. T. I. oświadczył, iż nigdy nie zwracał się do sądu polskiego o uznanie ww. aktu rozwodowego z dnia [...] 1998 r. za skuteczny. Wyjaśnił ponadto, iż K. I. zmarła, nie ma więc przeszkód do wpisania do księgi małżeństw roku 2009 aktu małżeństwa zawartego między nim, a K. W..
Organ uznał, iż wpisanie ww. aktu małżeństwa do polskich ksiąg stanu cywilnego byłoby możliwe jedynie po dopisaniu do umiejscowionego w Polsce w Urzędzie Stanu Cywilnego w dzielnicy Ochota aktu małżeństwa zawartego w dniu [...] lutego 1993 r. w D. w USA między T. I. a K. I., w formie wzmianki dodatkowej informacji o rozwiązaniu tego małżeństwa przez Sąd Okręgowy Hrabstwa D. w dniu [...] września 1998 r. Aby jednak wzmianka o rozwodzie mogła być dopisana w polskim akcie małżeństwa konieczne jest uznanie przez sąd polski orzeczenia sądu obcego (art. 1145 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zm. w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2009 r.). Wprawdzie nowelizacja ww. ustawy wprowadziła od 1 lipca 2009 r. nowe uregulowanie prawne nakazujące uznawanie orzeczeń sądów zagranicznych bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania w tym zakresie, to jednak art. 8 pkt 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r., Nr 234, poz. 1571) wynika, że uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności na podstawie przepisów ww. ustawy podlegają orzeczenia, rozstrzygnięcia lub ugody, które zostały wydane albo zawarte lub zatwierdzone po dniu wejścia w życie ustawy, tj. po dniu 1 lipca 2009 r. W pozostałych przypadkach stosuje się zasadę, że orzeczenia wydawane przez sądy w sprawach cywilnych wywierają skutki prawne jedynie na terytorium tego państwa, w których zostały wydane. Zatem skuteczność na obszarze Polski nie nadających się do wykonania w drodze egzekucji orzeczeń sądów zagranicznych w sprawach cywilnych, które należą w Polsce do drogi sądowej, zależy od uznania ich przez sąd polski.