Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska Protokolant starszy inspektor sądowy Wioletta Lasota po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej K.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt II SA/Łd 328/13 w sprawie ze skargi K.P. na uchwałę Rady Miejskiej w Łowiczu z dnia 30 czerwca 2005 r. nr XLIII/266/2005 w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łowicza 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi, 2. zasądza od Miasta Łowicz na rzecz K.P. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z 25 czerwca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę K.P. (dalej jako "skarżący") na uchwałę Rady Miejskiej w Łowiczu (dalej jako "organ") z 30 czerwca 2005 r. w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Łowicza - fragment obszarów urbanistycznych Kostka i Łowicka Wieś w rejonie ulic Tatarzynów-Łyszkowickiej.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skarżący zakwestionował zmianę zagospodarowania części należącej do niego zabudowanej nieruchomości, tj. poszerzenie ul. Zacisznej, tak aby utworzyć zatokę do zawracania pojazdów.
Skarżący zarzucił między innymi naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:
a) art. 64 ust. 3 i art. 32 Konstytucji RP, polegające na ograniczeniu prawa własności w innym niż ustawa akcie prawnym oraz naruszającym istotę prawa własności,
b) art. 2 Konstytucji RP, polegające na naruszeniu zasady sprawiedliwości społecznej,
c) art. 1 ust. 2 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm. - dalej "u.p.z.p."), polegające na nieuwzględnieniu przez Radę Miasta wymagań ładu przestrzennego, wymagań ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, prawa ochrony własności, a także potrzeb interesu społecznego poprzez uznaniowe ustalanie w sprawach z zakresu zagospodarowania przestrzennego, bez poszanowania praw podmiotowych właścicieli nieruchomości objętych planem zagospodarowania,
d) art. 107 § 1 k.p.a., przez brak pouczenia strony przez organ, "czy i w jakim trybie służy stronie odwołanie od decyzji, w razie gdyby strona nie zgadzała się z jej zapisami".
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Wyjaśnił, że zgodnie z art. 64 ust. 4 Konstytucji RP własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. W oparciu o przepisy art. 1 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, gmina została upoważniona do ingerencji w prawo własności innych podmiotów w celu ustalenia przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenów położonych na jej obszarze z uwzględnieniem m.in. wymagań ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, potrzeb interesu publicznego. Wymagania ochrony bezpieczeństwa ludzi i mienia znajdują swoje materialnoprawne odniesienie w przepisach szczególnych, w tym w przepisach ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości, co oznacza, że zakres ochrony prawa własności nie ma charakteru bezwzględnego, a gmina kształtując i prowadząc politykę przestrzenną na swoim terenie zobowiązana jest uwzględnić także interesy ogólnospołeczne. Zgodnie z wymaganiami uregulowanymi w § 12 ust. 9 i 10 oraz § 13 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. Nr 124, poz. 1030), a według stanu na dzień uchwalania planu w § 11 i § 12 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. Nr 121, poz. 1139), szerokość drogi pożarowej powinna wynosić co najmniej 4 m, a droga pożarowa powinna zapewniać przejazd bez cofania lub powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach 20 m x 20 m, względnie można przewidzieć inne rozwiązania umożliwiające zawrócenie pojazdu. Dopuszcza się wykonanie odcinka drogi pożarowej o długości nie większej niż 15 m, z którego wyjazd jest możliwy jedynie przez cofanie pojazdu. Zgodnie z § 125 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 43, poz. 430), dla samochodów ciężarowych plac do zawracania powinien mieć promień nie mniejszy niż 9 m lub kształt kwadratu o wymiarach nie mniejszych niż 12,5 m x 12,5 m. Obecnie długość ulicy Zacisznej wynosi 86 m, a szerokość pasa drogowego od 4,72 m do 5,09 m. Po realizacji planowanego poszerzenia tej ulicy zatoka do zawracania osiągnie wymiary 9 m x 12 m. W ocenie organu, utworzenie zatoki manewrowej było zatem niezbędne dla zapewnienia mieszkańcom ulicy bezpieczeństwa i porządku publicznego, przez umożliwienie zawracania pojazdów straży pożarnej, pogotowia, policji i służb komunalnych. Konieczność poprawy warunków korzystania z drogi publicznej, w tym potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa komunikacyjnego na danym obszarze jest okolicznością istotną dla porządku publicznego braną przez organy planistyczne pod rozwagę w procesie planistycznym. Zapewnienie bezpieczeństwa komunikacyjnego (utworzenie placu do zawracania pojazdów), z uwagi na zabudowę i sposób zagospodarowania terenów położonych przy ulicy Zacisznej, możliwe jest jedynie przez poszerzenie tej ulicy w jej końcowym odcinku. Organ nie podzielił argumentu skargi, że mieszkańcy mają zapewniony wystarczający wyjazd w kierunku ulicy Księżackiej. Dla wyjeżdżających i wjeżdżających na swoje posesje mieszkańców jest on wystarczający, jednakże w celu zapewnienia bezpieczeństwa tych mieszkańców jako zbiorowości aktualne parametry ulicy nie są wystarczające. W tej sytuacji, zdaniem organu, spełnione zostały warunki ingerencji w prawo własności bez naruszenia zasad konstytucyjnych.