Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Robert Sawuła Sędziowie sędzia NSA Paweł Miładowski sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) Protokolant asystent sędziego Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Stowarzyszenia "M." z siedzibą w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 lipca 2016 r. sygn. akt VII SA/Wa 2199/15 w sprawie ze skargi Stowarzyszenia "M." z siedzibą w O. na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 lipca 2015 r., znak: ... w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania 1. oddala skargę kasacyjną, 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 lipca 2016 r. sygn. akt VII SA/Wa 2199/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Stowarzyszenia "M." z siedzibą w O. (dalej jako Stowarzyszenie) na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 lipca 2015 r., znak: ... w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd wskazał, że zaskarżone postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 lipca 2015 r. nie narusza prawa. Kontrolowanym postanowieniem organ utrzymał w mocy postanowienie O. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 18 czerwca 2014 r. o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wpisu do rejestru zabytków nieruchomych budynku dworu zlokalizowanego na działce nr ... przy ul. W. ... w P. oraz o odmowie dopuszczenia Stowarzyszenia do udziału w tym postępowaniu. Wskazane postanowienia zapadły w związku z wnioskiem Stowarzyszenia z dnia 8 kwietnia 2014 r. o wszczęcie postępowania w ww. przedmiocie. Zgodnie z art. 31 § 1 K.p.a. organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. Organ administracji publicznej uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu (art. 31 § 2 K.p.a.). Z treści art. 31 § 1 K.p.a. wynika, że uwzględnienie opartego na tym przepisie żądania organizacji społecznej uzależnione jest od kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: 1) żądanie musi być uzasadnione celami statutowymi organizacji, musi zatem istnieć merytoryczne powiązanie przedmiotu postępowania administracyjnego z celami i zakresem działania (przedmiotem działalności) organizacji społecznej, 2) przemawia za tym interes społeczny. Spełnienie powyższych warunków podlega ocenie właściwego organu administracji, przy czym niespełnienie chociażby jednego z nich powoduje, że organ administracji winien odmówić wszczęcia postępowania czy dopuszczenia organizacji do udziału we wszczętym już postępowaniu.
Odnosząc powyższe uwagi do niniejszej sprawy Sąd stwierdził, że bezspornie pierwsza z powyższych przesłanek została spełniona. W ocenie Sądu żądanie wszczęcia postępowania w sprawie wpisu budynku dworu w P. do rejestru zabytków jest uzasadnione celami Stowarzyszenia określonymi w regulaminie. Niemniej, jak prawidłowo wywiódł Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, za uwzględnieniem żądania Stowarzyszenia nie przemawia interes społeczny, a zatem nie została spełniona druga z przesłanek określonych w art. 31 § 1 K.p.a.
Stowarzyszenie domagało się wszczęcia postępowania w sprawie wpisu do rejestru zabytków nieruchomych budynku dworu zlokalizowanego na działce nr ... przy ul. W. ... w P. wskazując, że posiada on co najmniej wartość historyczną, a wobec planów jego wyburzenia przez właściciela wszczęcie tego postępowania leży w interesie społecznym. Jak wskazał Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, obiekt ten znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków i został ujęty w wykazie obiektów i obszarów zabytkowych przeznaczonych do ujęcia w gminnej ewidencji zabytków. O. Wojewódzki Konserwator Zabytków w dniu 12 marca 2013 r. zaakceptował jego rozbiórkę z uwagi na znaczną utratę wartości zabytkowych. Dwór w P., wzniesiony w ostatniej ćwierci XIX w. w dużej części przekształcony w latach powojennych zatracił cechy stylowe, ponadto zawaleniu uległa większa część stropów i sklepień nieużytkowanej od lat części budynku. Tym samym doszło do utraty wartości zabytkowych obiektu, co przesądziło o zgodzie organu I instancji na jego rozbiórkę.