Dnia 4 marca 2015 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Łuczaj /spr./ sędzia NSA Wojciech Mazur sędzia del. WSA Tamara Dziełakowska Protokolant sekretarz sądowy Tomasz Bogdan Godlewski po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Gminy J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 sierpnia 2014 r. sygn. akt IV SA/Po 504/14 w sprawie ze skargi Wojewody Wielkopolskiego na uchwałę Gminy J. z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie utworzenia jednostki pomocniczej o nazwie Sołectwo "M." Gminy J. 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Gminy J. na rzecz Wojewody Wielkopolskiego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt IV SA/Po 504/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu - po rozpoznaniu skargi Wojewody Wielkopolskiego na uchwałę Gminy Jarocin z dnia 28 marca 2013 r., nr [...] w przedmiocie utworzenia jednostki pomocniczej o nazwie Sołectwo "M." Gminy Jarocin - stwierdził, że zaskarżona uchwała została wydana z naruszeniem prawa (pkt I), określił, że zaskarżona uchwała nie może być wykonana (pkt II), zasądził od Gminy Jarocin na rzecz Wojewody Wielkopolskiego kwotę 257 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt III).
W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że Rada Miejska w Jarocinie (dalej Rada Miejska) uchwałą z dnia [...] marca 2013 r., nr [...] w sprawie utworzenia jednostki pomocniczej o nazwie Sołectwo "M." Gminy Jarocin (dalej uchwała z dnia 28 marca 2013r.), działając na podstawie § 8 ust. 1 uchwały nr [...] Rady Miejskiej w Jarocinie z dnia 30 października 2009 r. w sprawie Statutu Gminy Jarocin (Dz.Urz. Woj. Wlkp. Nr 236, 4355) w zw. z art. 5 oraz art. 18 ust. 2 pkt 7, art. 35 ust. 1 i art. 48 ust. 1 w zw. z art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej u.s.g.), utworzyła na terenie miasta Jarocina jednostkę pomocniczą o nazwie Sołectwo "M." Gminy Jarocin, nadając jemu statut w brzmieniu stanowiącym załącznik do uchwały.
Pismem z dnia [...] kwietnia 2014 r., nr [...], Wojewoda Wielkopolski wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu domagając się stwierdzenia nieważności tej uchwały oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Wojewoda zarzucił naruszenie art. 5, art. 36-37 i art. 48 u.s.g. przez utworzenie jednostki pomocniczej jaką jest sołectwo na terenie nie posiadającym charakteru wiejskiego. Wojewoda zauważył, że rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] kwietnia 2013 r., nr [...] orzekł nieważność uchwały z dnia [...] marca 2013 r. Wyrokiem z dnia 16 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II SA/Po 684/13 WSA w Poznaniu uchylił to rozstrzygnięcie nadzorcze. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 4 lutego 2013r., sygn. akt II OSK 2913/13 oddalił skargę kasacyjną Wojewody od powyższego wyroku. W ocenie Wojewody, wprowadzony w art. 5 ust. 1 u.s.g. podział jednostek pomocniczych był celowy oraz uwarunkowany został zarówno ich położeniem, funkcjonalnością jak i sposobem wykonywania przekazanych danej jednostce zadań publicznych. W literaturze oraz w orzecznictwie przyjmuje się, że sołectwa są specyficznymi i jednymi z najmniejszych jednostek pomocniczych o najsilniejszych więzach łączących mieszkańców, usytuowanych na terenach o charakterze wiejskim. Pod względem funkcjonalnym, społecznym oraz gospodarczym jednostek tych nie można zrównywać z innymi jednostkami pomocniczymi, które powstały na terenach o charakterze miejskim (osiedla, dzielnice) i które w stosunku do sołectw dysponują znacznym potencjałem demograficznym i ekonomicznym. Uznając racjonalność ustawodawcy nie można przyjąć, żeby ten ustawodawca inaczej rozumiał (definiował) teren o charakterze wiejskim przy stosowaniu norm ustawy o samorządzie gminnym aniżeli jako teren o zwartej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych. Zasadne jest więc uznanie, że sołectwo może być tworzone wyłącznie na terenie o charakterze wiejskim. Wojewoda Wielkopolski wskazał, iż sołectwo "M." obejmuje obszar leżący wyłącznie pomiędzy ulicami miasta Jarocina i w granicach administracyjnych tego miasta. Pierwotnie ta jednostka pomocnicza była osiedlem - uchwałą z dnia [...] lutego 2013 roku nr [...] Rada Miejska zniosła jednostkę pomocniczą o nazwie Osiedle Nr [...] "M." Gminy Jarocin. Z informacji uzyskanych od Burmistrza Jarocina wynika, że w całym mieście Jarocin zaledwie 6,87% mieszkańców na stałe zamieszkujących ten obszar jest płatnikiem podatku rolnego. Żaden mieszkaniec Jarocina nie prowadzi gospodarstwa agroturystycznego. W sołectwie "M." zaledwie 3% mieszkańców jest podatnikiem podatku rolnego a 47% powierzchni tego sołectwa stanowi grunt rolny, przy czym z wyjaśnień Burmistrza wynika, że powierzchnia ta obejmuje także wydzielone z działek budowlanych grunty rolne (np. ogródki). Z przedłożonych organowi nadzoru informacji wynika, że na terenie sołectwa nie ma żadnych zagród rolniczych. Żaden mieszkaniec tego sołectwa nie prowadzi ani działalności agroturystycznej, ani turystycznej, a na terenie sołectwa nie występuje zabudowa letniskowa. Na obszarze tego sołectwa występuje natomiast zwarta zabudowa miejska. To, w ocenie organu nadzoru, uzasadnia wniosek, że sołectwo "M." nie powstało na terenie o charakterze wiejskim. Obszar ten stanowi teren o charakterze zurbanizowanym, o miejskiej zabudowie i infrastrukturze, w którym sposób zagospodarowania terenu nie jest związany ani z działalnością rolniczą, ani z działalnością turystyczną (k. 4-6 akt sądowych).