Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Kisiel Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz /spr./ sędzia del. WSA Jerzy Siegień Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 27 listopada 2008 r. sygn. akt II SA/Bk 529/08 w sprawie ze skargi M. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łomży z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia stanu wód 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łomży na rzecz M. B. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
II OSK 418/09 U z a s a d n i e n i e
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 27 listopada 2008 r. sygn. akt II SA/Bk 529/08 po rozpoznaniu skargi M. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łomży z dnia [...] czerwca 2008 r. utrzymującą w mocy decyzję Burmistrza S. z dnia [...] kwietnia 2008 r. o odmowie wydania decyzji nakazującej K. N. przywrócenia poprzedniego stanu wód lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom na działce o nr ewid. [...] - oddalił skargę.
W uzasadnieniu wyroku podano, że w postępowaniu administracyjnym zostało ustalone, iż postępowanie to toczyło się na wniosek M. B. domagającego się przywrócenia poprzedniego stanu części rowu melioracyjnego znajdującej się na działce nr geod, [...] we wsi K. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego wykazała, że działka ta jest własnością Skarbu Państwa i została przekazana w użytkowanie umową zawartą w dniu [...] października 2007 r. przez Starostę G. działającego w imieniu Skarbu Państwa K. N. Oględziny terenu potwierdziły, że K. N.i aby zapobiec gromadzeniu i rozlewaniu się wód opadowych i roztopowych wykonał wykop na działkach będących jego własnością umożliwiający odbiór i swobodny spływ wód w kierunku naturalnego ukształtowania terenu. Na przedmiotowej działce natomiast nie ma i nie było zlokalizowane urządzenie wodne /rów melioracyjny/. Nie stwierdzono też w trakcie oględzin zalewania działki wnioskodawcy. Tak ustalony stan faktyczny nie daje podstaw do przyjęcia, że wystąpiły przesłanki zawarte w art. 29 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne w postaci zmiany stanu wody na gruncie wpływającej na grunty sąsiednie. Nie został w postępowaniu przed organem pierwszej instancji dopuszczony wniosek dowodowy polegający na uzyskaniu opinii biegłego hydrologa, bowiem dla rozstrzygnięcia sprawy jest wystarczająca wiedza i doświadczenie życiowe pracowników organu, nie wystąpiła więc konieczność uzyskania przez organ specjalistycznych wiadomości wykraczających poza wiedzę ogólną z danego zakresu.
Skargę na powyższe rozstrzygnięcie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku wniósł M. B. zarzucając naruszenie art. 6-8, 10, 28, 75, 77 oraz 78 kpa jak też art. 29 ( 3 ustawy Prawo wodne poprzez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia sprawy, zgromadzenia wyczerpującego materiału dowodowego oraz zapewnienia udziału wszystkich stron w postępowaniu. Istotą sprawy jest zajęcie przez K. N. działki nr [...] i spowodowanie zmiany na gruncie zakłócającej swobodny spływ wód opadowych ze szkodą dla gruntów sąsiednich.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uznał, że skarga nie jest zasadna. Sąd podkreślił, że art. 29 ustawy z dnia 28 lipca 2001 r. Prawo wodne /tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm./ stanowi, iż właściciel gruntu nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, właściwy organ może, w drodze decyzji, nakazać mu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom. Użyte w ustawie pojęcie właściciela odnosi się też do posiadacza samoistnego oraz użytkownika wieczystego /art. 9 ust. 2 pkt 3 Prawa wodnego/. W postępowaniu prowadzonym w sprawie niniejszej ustalono podczas kilkakrotnych oględzin, że przedmiotowa działka jest własnością Skarbu Państwa, a użytkownikiem jej jest K. N. i stanowi naturalne obniżenie terenu, z niewielkim ciekiem wodnym, który nigdy nie podlegał melioracji /nie figuruje w ewidencji/. Wody opadowe z działek K. N. są odprowadzone w kierunku wschodnim, zgodnie ze spadkiem terenu a nadto wykopał on na swojej działce rowki ułatwiające odprowadzanie wód opadowych nie tylko ze swojej działki, ale też z działki skarżącego, co potwierdził on na rozprawie sądowej w dniu 20 listopada 2008 r. K. N. dokonał wyrównania terenu na części działki nr [...] /na szerokości ok. 3 m/ poprzez nawiezienie ziemi w celu zapewnienia sobie niezbędnej komunikacji pomiędzy działkami, nie doprowadziło to jednak do zmiany stosunków wodnych w obrębie działek skarżącego. Oględziny w dniu [...] kwietnia 2008 r. nie wykazały, aby działka skarżącego była zalewana przez wody z innych działek, zaś obawy skarżącego co do możliwości zalewania ich w przyszłości nie mieszczą się w granicach rozstrzygnięcia sprawy. W tej sytuacji w ocenie Sądu słuszne jest stanowisko organów administracji, że nie wystąpiły przesłanki z art. 29 Prawa wodnego, to jest spowodowanie zmiany stosunków wodnych, która ponadto wyrządzałaby szkody sąsiadom. Odnosząc się do udziału stron w postępowaniu Sąd stwierdził, że wprawdzie w oględzinach brały udział także inne osoby, jednakże nie wynika z tego, że są one stronami w sprawie wszczętej wnioskiem skarżącego.