Dnia 28 marca 2014 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk /spr./ sędzia NSA Andrzej Gliniecki sędzia del. WSA Teresa Zyglewska Protokolant starszy asystent sędziego Dominika Człapińska po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2014 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Gminy Księżpol od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 28 listopada 2013 r. sygn. akt III SA/Lu 807/13 w sprawie ze skargi T.K., W. S., J. K., J. R., J.T., K. S., J. K., S. K., K.W., J.P., J. Ł., M.P., S.N., K.S., F.K., K. N., S. R. i M. B. na uchwałę Rady Gminy Księżpol z dnia 23 października 2013 r. nr XLIII/194/2013 w przedmiocie odrzucenia wniosku mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy Księżpol oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Lu 807/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie po rozpoznaniu sprawy ze skargi T.K., W. S., K.B., J.K., J. R., J. T., K.S., J. K., S. K., K. W., J. P., J. Ł., M. P., S.N., K.S., F. K., K.N., S. R. i M.B. na uchwałę Rady Gminy Księżpol z dnia 23 października 2013 r. nr XLIII/194/2013 w przedmiocie odrzucenia wniosku mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy Księżpol - stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały.
Wyrok powyższy zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Zaskarżoną uchwałą nr XLIII/194/2013 z dnia 23 października 2013 r. Rada Gminy Księżpol, działając na podstawie art. 18 w związku z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 706 z późn. zm.), odrzuciła wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy Księżpol poprzez wydzielenie z Gminy Księżpol nowej gminy - Gminy Majdan Stary.
Uchwałę podjęto w sprawie, której stan faktyczny przedstawia się następująco:
Pismem z dnia 23 sierpnia 2013 r. mieszkańcy Gminy Księżpol w liczbie 19 osób (dalej: inicjator referendum), powiadomili Wójta Gminy Księżpol o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia na terenie Gminy Księżpol referendum na wniosek mieszkańców w sprawie podziału Gminy Księżpol, poprzez wydzielenie nowej gminy - Gminy Majdan Stary. Dnia 24 września 2013 r., w przepisanym terminie 60 dni od zawiadomienia wójta o inicjatywie referendalnej, inicjatorzy referendum przedłożyli Wójtowi Gminy Księżpol pisemny wniosek o przeprowadzenie referendum, wraz listą mieszkańców popierających inicjatywę referendalną. Listy zawierały 960 podpisów, a więc ich liczba czyniła zadość wymaganiom uzyskania poparcia na poziomie 10% uprawnionych do głosowania (na podstawie informacji Wójta wymagana liczba to 545 osób). W dniu 30 września 2013 r. Wójt przekazał wniosek Przewodniczącemu Rady Gminy Księżpol. Natomiast pismem z dnia 26 września 2013 r. Wójt zwrócił się do Wojewody Lubelskiego z wnioskiem o dokonanie analizy, o której mowa w art. 4c ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym dalej jako u.s.g. (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.).
Pismem z dnia 1 października 2013 r. Wojewoda Lubelski wezwał Wójta Gminy Księżpol do wskazania liczby mieszkańców w obu gminach po projektowanym wydzieleniu gminy oraz wysokości dochodów podatkowych przypadających na mieszkańca obu gmin po podziale, co też Wójt uczynił.
Uchwałą nr XLIII/194/2013 z dnia 23 października 2013 r. Rada Gminy Księżpol odrzuciła wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy Księżpol poprzez wydzielenie z Gminy Księżpol nowej gminy - Gminy Majdan Stary. W uzasadnieniu uchwały Rada wyjaśniła, że nie była zdolna do powołania komisji do oceny wniosku mieszkańców, nie powiodły się bowiem dwie próby powołania komisji: pierwsza z powodu braku chętnych do pracy w komisji, druga - z powodu braku quorum wymaganego do podejmowania uchwał. Rada stwierdziła, że zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym, podjęcie uchwały w sprawie przeprowadzenia referendum, jest możliwe tylko wówczas gdy wniosek mieszkańców spełnia wymogi ustawy oraz nie prowadzi do rozstrzygnięć sprzecznych z prawem. W ocenie Rady Gminy podjęcie uchwały o przeprowadzeniu referendum na wniosek mieszkańców, który nie podlegał ocenie, prowadzi do rozstrzygnięć sprzecznych z prawem, skoro ustawodawca nałożył obowiązek dokonania oceny takiego wniosku przed podjęciem uchwały. Rada Gminy podniosła również, że nie uzyskano analizy Wojewody Lubelskiego, o której mowa w art. 4c ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, pomimo wystąpienia o taką analizę przez Wójta Gminy w dniu 26 września 2013 r.