Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Jacek Chlebny (spr.), sędzia NSA Grzegorz Czerwiński, sędzia NSA Leszek Kamiński, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Anna Połoczańska, po rozpoznaniu w dniu 30 października 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] z siedzibą w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia 2013 r. sygn. akt IV SA/Wa 2439/12 w sprawie ze skargi [...] z siedzibą w [...] na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie nałożenie kary administracyjnej na przewoźnika 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od [...] z siedzibą w [...] na rzecz Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców kwotę 180 ( słownie: sto osiemdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę [...] z siedzibą w [...] na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z [...] sierpnia 2012 r. w przedmiocie nałożenia kary administracyjnej na przewoźnika.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Zaskarżoną decyzją Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców utrzymał w mocy decyzję Wojewody Podkarpackiego z [...] kwietnia 2012 r. o nałożeniu na przewoźnika [...] z siedzibą w [...], na podstawie art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 ze zm.), kary administracyjnej w wysokości 3 000 euro. Wymierzenie kary uzasadniono tym, że przewoźnik w dniu 18 lutego 2012 r. przywiózł do Polski autokarem relacji Karlowe Wary (Republika Czeska) - Dniepropietrowsk (Ukraina) obywatela Ukrainy - A. K., który nie posiadał zezwolenia uprawniającego do wjazdu na terytorium Polski. W wyniku przeprowadzonej przez funkcjonariuszy Straży Granicznej kontroli pasażerów autokaru stwierdzono, że A. K. posiadał dokumenty podróży z wydaną [...] grudnia 2012 r. w [...] wizą Schengen nr [...] z terminem ważności od [...] lutego 2012 r. do [...] kwietnia 2012 r., uprawniającą A. K. do jednorazowego wjazdu i pobytu na obszarze Schengen przez okres 30 dni. Organy wskazały, że na mocy art. 135 ustawy o cudzoziemcach przewoźnik zobowiązany był do "podjęcia działania dla upewnienia się", że cudzoziemiec zamierzający wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada ważny dokument podróży uprawniający do przekroczenia granicy, wymaganą wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane. Obowiązek ten dotyczy także przewoźników wykonujących regularne przewozy osób w międzynarodowym transporcie drogowym, z wyjątkiem ruchu przygranicznego. Przywiezienie do granicy cudzoziemca nieposiadającego dokumentu uprawniającego do wjazdu do Polski uzasadniało nałożenie kary na przewoźnika na podstawie art. 138 ustawy o cudzoziemcach.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał skargę [...] z siedzibą w [...] na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] sierpnia 2012 r. za niezasadną.
Sąd I instancji wskazał, że stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach - cudzoziemiec może przekroczyć granicę i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada: 1) ważny dokument podróży; 2) ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na tym terytorium, jeżeli są wymagane; 3) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem. W ocenie Sądu, uprawnienie dla przewoźnika wykonującego regularne przewozy osób w międzynarodowym transporcie drogowym, z wyjątkiem ruchu przygranicznego, do żądania okazania przez pasażera przed podróżą dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, wizy lub innego dokumentu w tym przepisie wskazanego i uprawniającego do wjazdu i pobytu na tym terytorium RP, wynika z art. 135 ustawy o cudzoziemcach. Na przewoźnika, który przywiózł do granicy cudzoziemca nieposiadającego ważnego dokumentu podróży uprawniającego do przekroczenia granicy, wymaganej wizy lub innego ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane - według art. 138 ust. 1 i 2 ustawy o cudzoziemcach - nakłada się karę administracyjną w wysokości stanowiącej równowartość od 3.000 do 5.000 euro za każdą przywiezioną osobę, z tym że suma kar za jednorazowy przywóz osób nie może przekroczyć równowartości 500.000 euro. Sąd zauważył, że przepisy dotyczące odpowiedzialności przewoźnika zostały wprowadzone do ustawy o cudzoziemcach w celu harmonizacji prawa krajowego z dorobkiem Schengen. Na mocy art. 26 ust. 1 lit. b Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r., podpisanej w Schengen w dniu 19 czerwca 1990 r. (Dz. U. L 239 z dnia 22 września 2000 r., s. 1), Umawiające się Strony zobowiązały się do wprowadzenia do przepisów krajowych zasady, iż przewoźnik jest zobowiązany do podjęcia wszelkich niezbędnych środków dla zapewnienia, aby cudzoziemiec przewożony drogą lądową posiadał dokumenty podróży, wymagane przy wjeździe na terytoria Umawiających się Stron. Umawiające się Strony zobowiązały się, stosownie do art. 26 ust. 2 Konwencji wykonawczej, do nałożenia kar na przewoźników przewożących drogą lotniczą lub morską z państwa trzeciego na ich terytoria cudzoziemców, którzy nie posiadają niezbędnych dokumentów podróży. Zgodnie z art. 26 ust. 3 Konwencji wykonawczej ustęp 1 litera b) i ustęp 2 stosuje się również do przewoźników międzynarodowych przewożących grupy pasażerów drogą lądową autokarami, z wyjątkiem ruchu granicznego. Wskazane postanowienia Konwencji wykonawczej znalazły rozwinięcie w dyrektywie Rady 2001/51/WE z dnia 28 czerwca 2001 r. uzupełniającej postanowienia art. 26 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. (Dz. U. L 187 z dnia 10 lipca 2001 r., s. 45). Przyjęcie regulacji dotyczących kar finansowych miało na celu zapewnienie większej skuteczności wywiązywania się przez przewoźników ze swych zobowiązań kontrolnych.