oddala skargę w przedmiocie odmowy wpisu na listę aplikantów radcowskich.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zaskarżona uchwala Krajowej Rady Radców Prawnych utrzymująca w mocy uchwałę Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych dotycząca okresu sprzed wejścia w życie /15 września 1997 r./ ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 22 maja 1997 r. /Dz.U. nr 75 poz. 471/. Wskazana ostatnia nowelizacja zawiera tak jednoznaczne rozwiązania, że podnoszone w skardze zarzuty i wątpliwości są w czasie jej obowiązywania całkowicie bezprzedmiotowe.
Problem polega więc na tym, czy zarzuty skargi są trafne w stosunku do stanu prawnego sprzed wejścia w życie nowelizacji z dnia 22 maja 1997 r., w okresie kiedy obowiązywała ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r. tylko, ze zmianą wprowadzoną art. 7 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych.
Przed 15 września 1997 r. /a więc kiedy zapadły zaskarżone do NSA uchwały samorządu radcowskiego/ obowiązywała taka sama jak obecnie zasada, że wpis na listę aplikantów radcowskich przez radę okręgową izby radców prawnych był wpisem uznaniowym.
Art. 33 ust. 1 stanowił, że na listę aplikantów radcowskich może być wpisana osoba, która spełnia warunki ustawowe /określone w art. 24 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o radcach prawnych/ wymagane od kandydata na radcę prawnego.
Oznacza to, że wbrew twierdzeniom skarżącego wpis, po spełnieniu określonych warunków ustawowych, nie był obligatoryjny.
Ten jednoznaczny zapis ustawowy o uznaniu /"może być wpisana osoba" (...)/ był i jest konsekwencją tego, że na aplikację radcowską z uwagi na ilość zgłaszających się kandydatów, możliwości szkoleniowe i inne uwarunkowania nie można przyjąć wszystkich chętnych spełniających warunki ustawowe określone w art. 24 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o radach prawnych. Sama ustawa o radcach prawnych, w brzmieniu obowiązującym do 15 września 1997 r. bliżej nie precyzowała w jaki sposób organ samorządu radcowskiego - rada okręgowej izby radców prawnych ma realizować to uznanie, a więc dokonywać wyboru spośród kandydatów spełniających określone prawem wymogi.
Przy braku innych regulacji, w razie skargi do NSA na uchwałę Rady okręgowej izby radców prawnych, Sąd badałby tylko czy konkretne uznanie nie było dowolnością, a więc czy za daną odmową wpisu stały określone racje /zgodne z odpowiednimi zasadami ogólnymi postępowania administracyjnego/.
Właściwym do rozstrzygania, kogo przyjąć, a kogo nie przyjąć na aplikację radcowska /art. 33 ust. 1/ był /i jest/ organ samorządu zawodowego /art. 24 ust. 3 i 4 w związku z art. 33 ust. 4 ustawy o radcach prawnych/. Tym organem zgodnie z ustawą jest odpowiednia rada okręgowa izby radców prawnych. Stąd dopuszczalne jest w ramach regulacji samorządowych bliższe określenie zasad wyboru, zmniejszające w ramach uznania możliwą dowolność - protekcjonizm, nepotyzm i inne niesprawiedliwe, czy nawet nieuczciwe praktyki. Oczywiście taka regulacja samorządu zawodowego nie może naruszać nie tylko postanowień ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, ale i znanych standardów /równości wszystkich wobec ustalonych kryteriów, jawności i powszechnej dostępności tych kryteriów/ gwarantujących demokratyczny mechanizm wyboru, który wynika dla całego porządku prawnego z Konstytucji RP.