W razie sporu o prawo własności gruntów, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./, ustalenie prawa własności Państwa do tych gruntów i rozstrzygnięcie sporu w tym przedmiocie następuje w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Szczepana K. na decyzję Wojewody (...) z dnia 21 grudnia 1993 r. w przedmiocie stwierdzenia własności Skarbu Państwa wobec gruntów zajętych pod drogę wojewódzką i na podstawie art. 207 par. 1 i 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w M., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Wojewody (...) dziesięć złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Decyzją Wojewody (...) z dnia 21 grudnia 1993 r., wydaną na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa na skutek odwołania Szczepana K., została utrzymana w mocy decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w M. nr G.7221-3/93 z dnia 8 listopada 1993 r., stwierdzająca, że działki gruntu nr 81/2 o powierzchni 0,0473 ha, nr 98/2 o powierzchni 0,0474 ha, nr 100/2 o powierzchni 0,0171 ha, nr 76/4 o powierzchni 0,0584 ha, nr 82/4 o powierzchni 0,1843 ha, nr 99/2 o powierzchni 0,0279 ha, nr 105/4 o powierzchni 0,0900 ha, nr 96/2 o powierzchni 0,0519 ha, nr 80/2 o powierzchni 0,0442 ha, nr 97/2 o powierzchni 0,0452 ha, nr 82/2 o powierzchni 0,0100 ha i nr 105/2 o powierzchni 0,0400 ha, położone na terenie wsi K. J., gmina Sz., stanowią własność Skarbu Państwa na postawie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./, jako zajęte w latach 1976-77 pod poszerzenie i modernizację drogi K. J.-M. W uzasadnieniu decyzji podano, że droga była zbudowana w latach 1976-1977. Udział czynu społecznego w jej budowie potwierdza uchwała Gminnej Rady Narodowej w Sz. nr XV/35/77 z dnia 13 stycznia 1977 r., która dotyczyła planu rozwoju społeczno-gospodarczego na rok 1977. Potwierdzeniem tego jest także sprawozdanie z realizacji budżetu gminy w roku 1977, gdzie wyszczególniono koszty poniesione między innymi z budżetu gminy na budowę drogi. Spełnione więc zostały wszystkie warunki do orzeczenia na podstawie art. 51 ust. I pkt 2 ustawy o drogach publicznych, z którego wynika, że grunty zajęte pod drogi publiczne, budowane z udziałem czynu społecznego i istniejące w dniu wejścia w życie ustawy, stają się z mocy prawa własnością Państwa.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję Szczepan K. wniósł o jej uchylenie z powodu naruszenia art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.
W odpowiedzi na skargę organ wojewódzki wniósł o oddalenie skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Przepis art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz.U. nr 14 poz. 60 ze zm./ stanowi, że z dniem wejścia ustawy w życie grunty oddane i zajęte pod drogi publiczne, wybudowane z udziałem czynu społecznego i istniejące w tym dniu, stają się z mocy prawa własnością Państwa. Ustawa ta weszła w życie z dniem 1 października 1985 r. /art. 53/.
W żadnym przepisie tej ustawy nie wskazano trybu, w jakim następuje ustalenie spełnienia przesłanek określonych w art. 51 ust. 1 pkt 2 oraz rozstrzygnięcie sporu co do tego, czy dane grunty stały się z mocy prawa własnością Państwa. W szczególności ustawa ta nie zawiera przepisu, który stanowiłby, że stwierdzenie prawa własności Państwa do gruntów, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 2, następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Prawo własności jest prawem cywilnym. Spory dotyczące prawa własności są sporami z zakresu prawa cywilnego, to jest sprawami cywilnymi w rozumieniu art. 1 Kpc. Stosownie do art. 2 par. 1 i 3 Kpc oraz art. 2 par. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1994 nr 7 poz. 25 ze zm./ sprawy cywilne należą do właściwości sądów powszechnych, chyba że z mocy ustawowego przepisu szczególnego zostały przekazane do właściwości innych sądów lub organów.