1. Postępowanie do tego stopnia naganne, że stosownie do przepisów kodeksu karnego stanowi przestępstwo popełnione z winy umyślnej, jest zachowaniem wymienionym w art. 140 par. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1990 nr 23 poz. 138 ze zm./, godzącym w powagę sądu.
2. Jeżeli przestępstwa z winy umyślnej dopuściła się osoba będąca ławnikiem, rada gminy, która tę osobę na ławnika wybrała, może na podstawie tego przepisu /tj. art. 140 par. 2 pkt 3 Prawa o ustroju sądów powszechnych/ osobę tę odwołać z funkcji ławnika.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Wojewody (...) na uchwałę Rady Dzielnicy-Gminy w W. z dnia 22 lipca 1992 r. w przedmiocie odwołania z funkcji ławnika sądu rejonowego.
Po rozpoznaniu wniosku Prezesa Sądu Rejonowego z dnia 8 lipca 1992 r. i zapoznaniu się z treścią prawomocnego wyroku tego Sądu Rejonowego z dnia 3 kwietnia 1992 r. Rada Dzielnicy-Gminy w W. uchwałą nr 286 z dnia 22 lipca 1992 r., wydaną na podstawie art. 140 par. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1990 nr 23 poz. 138 ze zm./, stwierdziła, że w głosowaniu tajnym Paweł O. -Z. został odwołany z funkcji ławnika Sądu Rejonowego (...).
Na powyższą uchwałę Wojewoda (...) - na podstawie art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ - złożył skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wnosił o stwierdzenie nieważności uchwały ze względu na to, że powołany w jej podstawie prawnej art. 140 par. 2 pkt 1 prawa o ustroju sądów powszechnych nie może mieć zastosowania do odwołania z funkcji ławnika Pawła O.-Z., który nie był skazany prawomocnym wyrokiem /jak wymaga ten przepis/. Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 1992 r. postępowanie karne w sprawie o przestępstwo z art. 178 par. 2 Kk zostało w stosunku do niego warunkowo umorzone na okres 1 roku na mocy art. 27 par. 1 Kk w związku z art. 29 par. 1 Kk A zatem zaskarżona uchwała jest sprzeczna z prawem.
Gmina wniosła o oddalenie skargi. W odpowiedzi na skargę podano, że na sesji w dniu 18 grudnia 1992 r. Rada Dzielnicy-Gminy dokonała oceny słuszności skargi Wojewody i nie podzieliła zajętego w niej stanowiska, czemu dała wyraz w uchwale nr 333. Z inicjatywą odwołania Pawła O.-Z. z funkcji ławnika Sądu Rejonowego (...) wystąpił Prezes Sądu Rejonowego, załączając do wniosku prawomocny wyrok orzekający wobec tej osoby warunkowe umorzenie postępowania karnego. A zatem Paweł O.-Z. dopuścił się czynu karalnego, a wina jego nie budzi wątpliwości. Z tej racji uznano, że osoba taka nie powinna być ławnikiem sądu przede wszystkim przez czas, na jaki umorzono postępowanie, i przez dalsze 3 miesiące od upływu tego okresu. Z istoty wyroku orzeczonego wobec Pawła O.-Z. wynika obowiązek kontroli zachowania się sprawcy w okresie próby, w szczególności czy przestrzega on porządku prawnego, a także czy nie popełnił nowego przestępstwa. Rada utraciła zaufanie do tej osoby. Piastowanie funkcji ławnika przez osobę figurującą w rejestrze skazanych nie licuje z rangą i powagą sądu, a także rady, która przez akt wyboru daje rękojmię ustawowych przymiotów, jakimi ma się legitymować ławnik. Rada przyjęła, że prawomocny wyrok orzekający warunkowe umorzenie postępowania karnego jest wyrokiem skazującym w rozumieniu art. 140 par. 2 pkt 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych. Prezentując w skardze pogląd odmienny, Wojewoda na uzasadnienie swego stanowiska nie przytoczył żadnej argumentacji prawnej. Zdaniem Rady, skoro przestępstwo, jakiego dopuścił się sprawca, jest oczywiste, to wyrok, jaki zapadł, jest wyrokiem skazującym, mimo że nie orzeczono kary. Za poglądem tym opowiada się Z. Kubec w publikacji pt. "Czy warunkowe umorzenie jest skazaniem?", zamieszczonej w "Gazecie Sądowej i Penitencjarnej" nr 12 z 1970 r., a także J. Bafia w publikacji na ten temat, zamieszczonej w "Palestrze" nr 12 z 1968 r. Wyliczając 3 postacie warunkowego skazania w nauce prawa, wymienia on warunkowe umorzenie postępowania przewidziane w art. 27 Kk jako jedną z tych postaci. Podkreśla, że należy odróżnić skazanie od wymierzenia kary. Skazanie poprzedza wymierzenie kary, które jest jego integralną częścią. Skazanie jest warunkiem wymierzenia kary a nie odwrotnie. Z art. 27 Kk wyraźnie wynika, że warunkowe umorzenie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, iż oskarżony popełnił określone przestępstwo, gdyż: