Artykuł 18 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ i art. 55 ust. 5 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe /Dz.U. nr 4 poz. 18/ o absolutorium odnoszą się do zarządu gminy jako organu kolegialnego i nie przewidują indywidualnego absolutorium dla jego członków.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Rady Gminy w W.M. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody S-kiego z dnia 28 maja 1991 r. w przedmiocie orzeczenia nieważności uchwały z dnia 29 kwietnia 1991 r. o udzieleniu absolutorium Zarządowi Gminy w W.M.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ i art. 55 ust. 5 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe /Dz.U. nr 4 poz. 18/ uchwałą nr VII/50/91 z dnia 29 kwietnia 1991 r. Rada Gminy w W.M. udzieliła absolutorium przewodniczącemu i jednemu członkowi zarządu.
Wojewoda S-ki orzekł o nieważności tej uchwały rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 28 maja 1991 r. nr ON. 0556-268/91, ponieważ oba przytoczone przepisy stanowią o udzielaniu absolutorium zarządowi, a nie poszczególnym jego członkom.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Rada Gminy wniosła o uchylenie rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody, podkreślając, że przepisy te nie określają formy i sposobu udzielenia zarządowi absolutorium. Rada musiała uszanować wyniki indywidualnej oceny pracy członków zarządu i jest to "zgodne z duchem demokracji", zwłaszcza że zarząd gminy "nie jest ciałem bezimiennym".
W odpowiedzi na skargę Wojewoda nie znalazł możliwości jej uwzględnienia i nawiązał do wcześniej przestawionej argumentacji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ pozostawiają radom gmin znaczną samodzielność w rozwiązywaniu lokalnych problemów, w niektórych jednak wypadkach samodzielność ta jest ograniczona co do trybu i formy działalności rad, zwłaszcza przy powoływaniu, odwoływaniu i ocenianiu pracy jej organów. Na przykład stosownie do art. 18 ust. 2 pkt 2 i ust. 4 tej ustawy rada gminy, oprócz prawa wyboru i odwołania zarządu oraz przyjmowania sprawozdań z jego działalności ma także prawo odwoływania poszczególnych jego członków, oczywiście z zachowaniem ściśle określonego trybu postępowania Przepisy te są całkowicie wystarczające do indywidualizowania oceny pracy każdego członka zarządu łącznie z odpowiedzialnością za sposób wywiązania się poszczególnych osób z przydzielonych zadań.
Zupełnie inny charakter ma prawna instytucja absolutorium. Łączy się ona z kontrolą rady nad wykonaniem budżetu gminy przez zarząd jako organ kolegialny i jest oceną końcową, jaką wyraża rada gminy o swoim zarządzie, biorąc za podstawę sposób realizacji budżetu. Jest to przede wszystkim instytucja prawa budżetowego, odnosząca się do wszystkich w kraju organów przedstawicielskich i wykonawczych oraz wyodrębniona w art. 18 ust. 2 pkt. 4 powyższej ustawy o samorządzie terytorialnym jako osobne uprawnienie rady gminy. Należy dodać, że ustawa z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe /Dz.U. nr 4 poz. 18/ poświęciła cały rozdział /ósmy/ odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej.
W ocenie Sądu Wojewoda trafnie wyeksponował niedopuszczalność udzielenia absolutorium niektórym tylko członkom zarządu gminy. Podane w uchwale przepisy obu ustaw o absolutorium jednoznacznie odnoszą się do zarządu jako organu kolegialnego i nie przewidują, jak na przykład art. 18 ust. 4 ustawy o samorządzie terytorialnym, indywidualnego odniesienia absolutorium do jego członków. Przy absolutorium chodzi wyłącznie o to, czy budżet gminy został przez zarząd prawidłowo wykonany, i nie ma tu miejsca na ocenę zaangażowania się poszczególnych członków zarządu. Swoje uwagi pod adresem niektórych członków zarządu rada może wykorzystać w normalnym trybie, przewidzianym w art. 18 ust. 2 pkt 2 i ust. 4 omawianej ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 207 par. 5 Kap w związku z art. 98 ust. 4 cytowanej ustawy o samorządzie terytorialnym orzekł jak w sentencji.