Okres pracy w gospodarstwie rolnym nie podlega zaliczeniu do stażu pracy uprawniającego do nabycia prawa do zasiłku przedemerytalnego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Zofii G. na decyzję Wojewody M. z dnia 16 lutego 2001 r. (...) w przedmiocie zasiłku przedemerytalnego - oddala skargę.
Decyzją z 16 lutego 2001 r. Wojewoda M. utrzymał w mocy decyzję starosty R. z 15 stycznia 2001 r., odmawiającą przyznania skarżącej prawa do zasiłku przedemerytalnego. Wojewoda podzielił stanowisko organu I instancji o braku podstaw do uwzględnienia w tej sprawie okresu pracy skarżącej w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Zgodnie bowiem z art. 37j ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./ zasiłek przedemerytalny przysługuje osobie spełniającej określone w ustawie warunki do uzyskania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku oraz posiadającej okres uprawniający do zasiłku /30 lat dla kobiet/ lub okres 25 lat dla kobiet - w tym co najmniej 15 lat wykonywania prac uznanych w przepisach emerytalnych za zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Według art. 24 ust. 2 ustawy do okresu uprawniającego do zasiłku zalicza się okresy zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności, wymienione w art. 23 ust. 1 i 2 oraz w art. 23 ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5 ustawy. Zatrudnieniem jest natomiast wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą i innej pracy zarobkowej wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych /art. 2 ust. 1 pkt 16 i 25/.
Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1996 r., III ARN 10/96 /OSNAPU 1997 nr 2 poz. 13/, okres prowadzenia lub pracy w gospodarstwie rolnym zaliczony do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze wynikające ze stosunku pracy /art. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy - Dz.U. nr 54 poz. 310/, nie podlega wliczeniu do stażu pracy warunkującego nabycie uprawnień do przedemerytalnego zasiłku dla bezrobotnych przyznawanego na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. W tej sytuacji skarżącej nie można było zaliczyć okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, a następnie teściów, wskutek czego legitymuje się ona okresem uprawniającym do zasiłku wynoszącym jedynie 16 lat, 10 miesięcy i 19 dni, podczas gdy dla kobiet wynosi on 30 lat.
Skarżąca w skardze do sądu wniosła o pozytywne załatwienie sprawy podkreślając, że łącznie z okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów ma staż zasiłkowy wynoszący 33 lata i 6 miesięcy. Jej zdaniem praca w gospodarstwie jest również zatrudnieniem wykonywanym na rzecz pracodawcy - właściciela gospodarstwa, pod jego kierunkiem i zgodnie z treścią umowy obligacyjnej stosunku pracowniczego specyficznego dla indywidualnego rolnictwa, natomiast argumenty zawarte w decyzji nie dają się pogodzić z definicją zatrudnienia podaną w art. 2 ust. 2 pkt 25 tej ustawy.
Naczelny Sąd Administracyjny nie dostrzegł możliwości wzruszenia zaskarżonej decyzji, ponieważ nie narusza ona prawa.
Wojewoda trafnie wskazał przepisy mające w tej sprawie zastosowanie i dokonał ich prawidłowej interpretacji. Ukazane wywody można jeszcze poszerzyć odesłaniem do art. 2 ust. 12 lit. "d" powołanej ustawy. W świetle tego przepisu za bezrobotnego nie może być uznany nie tylko właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego lecz także podlegający ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy w takim gospodarstwie współmałżonek lub domownik. Osoby objęte tym przepisem podlegają odrębnemu ubezpieczeniu rolniczemu, a okresy ich pracy w gospodarstwie rolnym są wyłączone spod działania art. 23 ust. 1 pkt 2 lit. "d", art. 37j ust. 1 i art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy przez użycie zastrzeżeń, że prawo do zasiłku przedemerytalnego nabywa się w okresach prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, a zatrudnienie oznacza wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą. Rozbieżności, jakie zdarzały się w orzecznictwie organów administracji publicznej na tle niedopuszczalności zaliczenia pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do stażu pracy wymaganego przy zasiłku przedemerytalnym, ustąpiły po wydaniu przytoczonego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1996 r.