Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Sędziowie: sędzia WSA Renata Owczarzak sędzia WSA Grzegorz Saniewski (spr.) Protokolant Magdalena Tambelli po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 18 lutego 2009 r. sprawy ze skargi K. I. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.
Decyzją z dnia [...] r. Nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] r. Nr [...] odmawiającą skarżącej K. I. przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym mężem E. I. w okresie zasiłkowym od 1 września 2007 r. do 31 sierpnia 2008 r.
Kolegium w swojej decyzji nie kwestionowało, iż mąż skarżącej jest osobą niepełnosprawną, ani tego, iż wymaga sprawowania nad nim opieki.
Organ odwoławczy podniósł natomiast, iż stosownie do treści art. 17 ust. 5 pkt 2a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 139. poz. 992; z późn. zm., zwanej w skrócie "u.ś.r.") świadczenia pielęgnacyjne nie przysługują, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. Taka właśnie sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie.
Kolegium zwróciło także uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2008 r. (sygn. akt P 27/07; opubl. w Dz. U. z 31 lipca 2008 r. Nr 138, poz. 872), w którym Trybunał orzekł, iż art. 17 ust. 1 u.ś.r. w zakresie, w jakim uniemożliwia nabycie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego obciążonej obowiązkiem alimentacyjnym osobie zdolnej do pracy, niezatrudnionej ze względu na konieczność sprawowania opieki nad innym niż jej dziecko niepełnosprawnym członkiem rodziny, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zdaniem Kolegium oznacza to, że od dnia 31 lipca 2008 r. osoby, które zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obciąża obowiązek alimentacyjny względem:
dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, osoby posiadającej orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne w związku z koniecznością opieki na tymi osobami. Kolegium podniosło, że stosownie do treści art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie "k.r.o.") obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Małżonkowie w tej grupie nie zostali wymienieni, zatem ich nie obciąża obowiązek alimentacyjny.
Ponadto Trybunał nie orzekł o niekonstytucyjności art. 17 ust. 5 pkt 2a u.ś.r., wobec czego organ pierwszej instancji nie miał podstaw prawnych, by przyznawać skarżącej wnioskowane świadczenie pielęgnacyjne.
W skardze do sądu administracyjnego K. I. podniosła, iż ze względu na częściowy paraliż męża wymaga on opieki w najprostszych czynnościach (jedzenie, załatwianie potrzeb fizjologicznych), a wyjście na zewnątrz mieszkania wymaga pomocy jeszcze jednej osoby, którą skarżąca musi opłacić. Skarżąca i jej mąż utrzymują się tylko z renty męża, która wystarcza jedynie na opłaty i skromne życie, nie jest natomiast wystarczająca na zakup wszystkich koniecznych leków. W związku z chorobą męża skarżąca musiała zrezygnować z pracy. Skarżąca podniosło, że skoro jedynym powodem odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest małżeństwo, w celu zapewnienia opieki mężowi będzie musiała wziąć z nim rozwód.