Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie asesor sądowy WSA Marcin Kojło (spr.),, sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 marca 2020 r. sprawy ze skargi R. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] grudnia 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy skierowania do domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...] października 2019 r., nr [...]
Przedmiotem skargi jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] grudnia 2019 r. nr [...], utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...] października 2019 r. nr [...], wydaną w sprawie odmowy skierowania Pana R. G. do Domu Pomocy Społecznej "J." w M., gmina W.
Z akt sprawy wynika, że R. G. w dniu [...] września 2019 r. zwrócił się z prośbą o umieszczenie w DPS "J." w M.. W wyniku przeprowadzonego w dniu [...] września 2019 r. wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego ustalono, że wnioskodawca ma 66 lat, jest wdowcem, osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym. Dochód z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku stanowi renta rodzinna (1.012,73 zł) oraz zasiłek pielęgnacyjny (184,42 zł). Dominującym problemem rodziny jest niepełnosprawność, która utrudnia prawidłowe funkcjonowanie w środowisku i wynikające z niej przewlekłe schorzenia somatyczne. W okresie od [...] czerwca 2019 r. do [...] lipca 2019 r. R. G. przebywał w szpitalu w S. na oddziale neurologicznym. W związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, od dnia [...] sierpnia 2019 r. został przyjęty na własna prośbę do DPS "J." w M. na podstawie umowy cywilnoprawnej, w którym odpłatność w pełnej wysokości za świadczone usługi wnosi R. G. oraz w równych częściach jego dzieci. Rodzina wnioskodawcy nie jest skonfliktowana, utrzymuje z ojcem regularny kontakt. Dom Pomocy Społecznej "J." zapewnia mieszkańcowi całodobową opiekę.
Organ I instancji, uwzględniając treść art. 54 ustawy o pomocy społecznej wskazał, że dom pomocy społecznej, w którym wnioskodawca aktualnie przebywa jest w pełni dostosowany do sprawowania właściwej opieki. Dlatego też w ocenie Prezydenta należało odmówić skierowania do DPS "J." w M., gdyż R. G. aktualnie tam przebywa.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. G. uznając ją za krzywdzącą, gdyż posiadając dochód w łącznej wysokości 1.197,15 zł, nie jest w stanie pokryć kosztów pobytu w DPS "J.". Odwołujący wskazał, że do tej pory jego pobyt finansowało troje dzieci, jednakże ich sytuacja finansowa uległa pogorszeniu i nie są w stanie dalej pomagać ojcu finansowo, ponadto sami korzystają z pomocy Ośrodka.
Utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję, SKO w S. wskazało, że R. G. jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym (orzeczenie z dnia [...] lipca 2019 r. wydane na stałe) i wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innych osób. Wywiad środowiskowy pozwolił na stwierdzenie zarówno stanu zdrowia skarżącego, jak też zakresu wymaganej przez niego opieki. Niewątpliwie stan zdrowia i niepełnosprawność uniemożliwiają skarżącemu samodzielną egzystencję, wymaga on zapewnienia całodobowej opieki i pielęgnacji, co znajduje potwierdzenie także w zaświadczeniu psychologa z dnia [...] września 2019 r. i lekarza psychiatry z dnia [...] września 2019 r. (kopie dołączone do odwołania).
Organ odwoławczy zauważył, że skarżący żąda umieszczenia w DPS, który nie jest prowadzony na zlecenie organów jednostek samorządu terytorialnego. Ustawodawca, kierując się dobrem osób kwalifikujących się do umieszczenia w domu pomocy społecznej, umożliwił domaganie się od gminy umieszczenia w domu pomocy społecznej, który prowadzony jest przez podmioty niepubliczne, co wprost wynika z przepisu art. 65 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, że do domów pomocy społecznej prowadzonych przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4, jeżeli nie są one prowadzone na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego, nie stosuje się art. 59-64 (art. 65 ust. 1), w przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku stosuje się odpowiednio art. 61-64, z tym że wysokość opłaty za pobyt w takim domu określa umowa zawarta przez gminę z podmiotem prowadzącym dom (art. 65 ust. 2). Kolegium wskazało, że ustawodawca użył w omawianym przypadku sformułowania "może skierować". Natomiast przepis art. 54 ust. 2 ustawy stanowi, że osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Istotna różnica pomiędzy przytoczonymi regulacjami polega na tym, że przepis art. 54 ust. 2 wprowadza zasadę obligatoryjnego kierowania do domu pomocy społecznej w przypadku zaistnienia przesłanek dotyczących stanu zdrowia i wieku danej osoby, która chce skorzystać z opieki w takiej placówce, natomiast przepis art. 65 ust. 2 ustawy, wprowadza wyjątek od tej zasady, przewidujący jedynie możliwość skierowania do domu pomocy społecznej, prowadzonego przez podmioty niepubliczne, co wiąże się z wydaniem decyzji o charakterze uznaniowym.