Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, sędzia NSA Mieczysław Markowski, Protokolant sekretarz sądowy Anna Makal, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 czerwca 2016 r. sprawy ze skargi R. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oddala skargę.
Skarga została wywiedziona na tle następujących okoliczności.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. odstąpił od ustalenia opłaty za okres od 1 października 2015 r. do 31 października 2015 r. za pobyt J.L. w Domu Pomocy Społecznej Dla Dorosłych Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w S. (pkt 1 decyzji) oraz ustalił opłatę za ten pobyt od 1 listopada 2015 r. w wysokości 160,61 zł dla R.S..
Odwołanie od tej decyzji złożył R.S. (dalej: "Skarżący") wskazując, że błędnie ustalono jego sytuację finansową. W szczególności wskazał, że nie uzyskuje żadnych dochodów z działalności gospodarczej. Zarzucił też, że MOPS nie wziął pod uwagę faktu, że posiada on kredyt hipoteczny.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. po rozpatrzeniu powyższego odwołania decyzją z dnia [...] lutego 2016 r., znak [...] orzekło o utrzymaniu w mocy decyzji pierwszoinstancyjnej.
W uzasadnieniu decyzji Kolegium zauważyło, że odwołanie odnosi się do rozstrzygnięcia zawartego w pkt 2 decyzji organu I instancji, tj. ustalenia opłaty za pobyt J.L. w domu pomocy społecznej. Organ nie znalazł jednak podstaw do jego uwzględnienia. Organ przytoczył przepisy art. 60 i 61 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2015 r., poz. 163 ze zm., dalej: "u.p.s."). Następnie wskazał, że zgodnie z zarządzeniem Starosty S. Nr [...] z dnia [...] marca 2015 r. - średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca Domu Pomocy Społecznej Dla Dorosłych w S. od 1 marca 2015 r. wynosi 2.847,00 złotych.
Organ wyjaśnił, że zasada kolejności przyjęta w art. 61 u.p.s. oznacza, że w sytuacji, gdy osoba umieszczona w domu pomocy społecznej nie jest w stanie ponosić kosztów pobytu w placówce, obowiązek wnoszenia opłat spoczywa na małżonku, w następnej kolejności na zstępnych, w dalszej kolejności na wstępnych, a jeszcze w dalszej kolejności - na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Organ zauważył, że obowiązek wnoszenia opłat nie obciąża równocześnie wszystkich zobowiązanych wymienionych w art. 61 ust. 1 u.p.s. Przechodzi on na nich w kolejności ustalonej w powołanym wyżej przepisie.
Organ ustalił, że źródłem dochodu mieszkanki domu pomocy społecznej jest renta rodzinna po zmarłym małżonku oraz dodatek pielęgnacyjny, a także ryczałt energetyczny oraz dodatek kompensacyjny w łącznej kwocie 2.094,75 złotych miesięcznie, obliczony zgodnie z treścią art. 8 ust. 3 u.p.s., tj. po potrąceniu składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatek dochodowy. Zatem wysokość opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, ustalona w oparciu o ustalony dochód wobec jego mieszkanki wynosi 1.466,33 złotych miesięcznie, tj. (2.094,75 zł x 70%).
Organ wskazał, że kolejnymi osobami, na których ciąży obowiązek opłaty za pobyt J. K. L. są: M. C. - córka i M. S. - córka, lecz ich dochód, podobnie jak dochód E. C., A. C. M. S. i P. L. - tj. wnuków, kształtuje się poniżej 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. W postępowaniu ustalono, że biorąc pod uwagę możliwości dochodowe, osobą, na której ciąży obowiązek ponoszenia odpłatności za pobyt J. L. jest Skarżący. Jak ustalono, Skarżący jest osobą samotnie gospodarującą, a w październiku 2015 r, osiągnął dochód w wysokości 3.012,03 złotych netto, z którego potrącono bieżące alimenty w wysokości 920,00 zł oraz 1.200,00 zł. Zatem faktyczny dochód wyniósł 892,03 zł i nie kwalifikował do ponoszenia opłaty za dom pomocy społecznej. W listopadzie 2015 r. nastąpiła zmiana sytuacji dochodowej, bowiem Skarżący uzyskał świadczenie emerytalne w kwocie 3.012,03 zł, które po potrąceniu alimentów bieżących wyniosło 884,58 zł miesięcznie. Do tej kwoty dodano dochód z działalności gospodarczej prowadzonej na zasadach ogólnych w wysokości 1.178,03 miesięcznie. Organ wyliczył, że łączny dochód Skarżącego w listopadzie 2015 r. wyniósł 2.062,61 zł i przekroczył 300% kryterium dochodowego, które wynosi 1.902,00 złotych (634,00 zł x 300% ). Zatem ustalono Skarżącemu wysokość opłaty za dom pomocy społecznej w kwocie 160,61 złotych miesięcznie, tj. (2.062,61 zł - 1.902,00 zł).