Cesja wierzytelności o odszkodowanie z tytułu przejęcia działki pod drogę publiczną może prowadzić do zmiany kręgu stron postępowania uprawnionych do wystąpienia o ustalenie odszkodowania i jego wypłatę.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk (spr.), sędzia WSA Małgorzata Roleder,, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Protokolant referent stażysta Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2015 r. sprawy ze skargi D. S. na postanowienie Wojewody P. z dnia [...] października 2014 r. nr [...] w przedmiocie udostępnienia akt postępowania 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające jego wydanie postanowienie Prezydenta Miasta B. z dnia [...].09.2014 r. numer [...] 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienia nie mogą być wykonane w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku. 3. zasądza od Wojewody P. na rzecz D. S. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu wpisu sądowego.
Prezydent Miasta B. od lipca 2013 r. prowadził postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania za działkę nr [...] przejętą na własność Gminy B. decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (budowa ulicy [...] rozbudowa 26KP (droga gminna) oraz rozbudowa ulicy [...], które to prace obejmowały m.in. teren działki nr [...]). Według decyzji z dnia [...] kwietnia 2013 r. działka nr [...] należąca do Spółki z o.o. M. w J. stała się z dniem uzyskania przez decyzję przymiotu ostateczności (co nastąpiło w dniu [...] czerwca 2013 r.) własnością Gminy B.
W trakcie postępowania o ustalenie odszkodowania wniosek o dopuszczenie do udziału w nim złożyła D. S. Wyjaśniła, że w dniu [...] lutego 2014 r. została pomiędzy nią a Spółką M. zawarta umowa cesji, w wyniku której Spółka scedowała na nią wierzytelność względem Gminy B. z tytułu odszkodowania za przejęcie m.in. działki nr [...]. W piśmie wskazano również, że D. S. jako strona postępowania zamierza zrealizować uprawnienie do zapoznania się z aktami sprawy.
Postanowieniem z dnia [...] lipca 2014 r. Prezydent Miasta B. odmówił dopuszczenia D. S. do udziału w postępowaniu o ustalenie odszkodowania.
Następnie ten sam organ postanowieniem z dnia [...] września 2014 r. znak [...], wydanym na podstawie art. 123 § 1, 74 § 2 i 28 k.p.a. w związku z wydaniem postanowienia o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu - odmówił D. S. udostępnienia akt postępowania odszkodowawczego. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ wskazał, że stroną postępowania o ustalenie odszkodowania jest były właściciel działki nr [...] czyli Spółka M., która w związku z wydaniem decyzji z dnia [...] kwietnia 2013 r. posiada wierzytelność odszkodowawczą wobec Gminy B. z tytułu przejęcia działki. Zdaniem organu, z przedłożonej przez D. S. umowy nie wynika, aby doszło do cesji powyżej opisanej wierzytelności na rzecz wnioskodawczyni, bowiem umowa dotyczy wierzytelności względem Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta B. a nie względem Gminy B. Mając to na uwadze, postanowieniem z dnia [...] lipca 2014 r. odmówiono dopuszczenia D. S. do udziału w postępowaniu, a w konsekwencji nie mogło również dojść do udostępnienia jej akt przedmiotowego postępowania, bowiem nie jest ona jego stroną, a tylko stronie udostępnienie akt na podstawie art. 73 § 1 i 74 § 2 k.p.a. przysługuje.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła D. S. zarzucając naruszenie: art. 28 k.p.a. polegające na wydaniu rozstrzygnięcia w oparciu o postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu, mimo że nie jest to rozstrzygnięcie znane ustawie (jak wskazała, ustalenie jej interesu prawnego powinno następować w oparciu o całokształt okoliczności sprawy a nie uzasadnienie tegoż postanowienia); art. 28 k.p.a. w związku z art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego polegające na błędnym uznaniu, że umowa cesji nie jest wystarczająca do uznania jej za stronę postępowania; art. 73 § 1 k.p.a. poprzez odmowę udostępnienia jej jako stronie akt postępowania. Zdaniem żalącej się, postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu, wydane wyłącznie w oparciu o ogólne przepisy dotyczące wydawania postanowień w kwestiach wpadkowych i nie przewidziane formalnie w k.p.a., nie może być podstawą rozstrzygania o statusie strony, zwłaszcza że jest ono niezaskarżalne i nie podlega bezpośredniej kontroli instancyjnej. W jej ocenie, organ dokonał błędnej wykładni treści umowy cesji, bowiem z całokształtu zawartych w niej zapisów dokładnie wynika, co jest źródłem cedowanych roszczeń odszkodowawczych. Nadto pominięto znaczenie art. 509 § 2 oraz art. 65 § 2 Kodeksu cywilnego.