Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody P. w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie ustanowienia jednorazowej pomocy finansowej w związku z urodzeniem lub przysposobieniem dziecka
Tezy

Z regulacji przepisu art. 86 ustawy o samorządzie gminnym wynika, że wojewoda jest organem nadzoru we wszystkich sprawach, które nie należą do kompetencji Prezesa Rady Ministrów, ani do regionalnej izby obrachunkowej. Domniemanie kompetencji wojewody powoduje, że pojęcie "spraw finansowych", o których mowa w art. 171, ust. 2 Konstytucji RP oraz w art. 86 ustawy o samorządzie gminnym, nie można interpretować rozszerzająco. W innym przypadku, każde zadanie z zakresu kompetencji samorządu gminnego, którego realizacja rodzić będzie skutki finansowe, należałoby zaliczyć do "spraw finansowych". Z tego względu ustawodawca konstruuje katalog spraw należących do właściwości rzeczowej regionalnej izby obrachunkowej, określając w art. 11 ust. 1 pkt. 1-6 ww. ustawy przedmiot tych uchwał i zarządzeń podejmowanych przez organy j.s.t., których legalność nadzoruje RIO.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Stanisław Prutis (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2005 r. sprawy ze skargi GMINY B. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody P. z dnia [...] marca 2005 r. Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie ustanowienia jednorazowej pomocy finansowej w związku z urodzeniem lub przysposobieniem dziecka - oddala skargę.-

Uzasadnienie strona 1/4

Zaskarżonym rozstrzygnięciem nadzorczym, wydanym na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), Wojewoda P. stwierdził nieważność uchwały nr [...] Rady Miejskiej B. z dnia [...] lutego 2005 roku w sprawie ustanowienia jednorazowej pomocy finansowej w związku z urodzeniem lub przysposobieniem dziecka.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organu nadzoru przedstawił następujący stan sprawy:

Dnia [...] lutego 2005 roku Rada Miejska B. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie ustanowienia jednorazowej pomocy finansowej w związku z urodzeniem lub przysposobieniem dziecka, która w dniu 4 marca 2005 r. wpłynęła do P. Urzędu Wojewódzkiego w B.

Przeprowadzona wstępna analiza wykazała, iż może być ona podjęta z naruszeniem prawa, w związku z czym w dniu 11 marca 2005 roku wszczęte zostało postępowanie nadzorcze w sprawie stwierdzenia jej nieważności. Odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania nadzorczego Gmina B. nie udzieliła.

Rada Miejska powołując się na art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 roku Nr 142, poz. 1591 ze zm.) ustanowiła jednorazową pomoc finansową (wsparcie finansowe) z tytułu urodzenia lub przysposobienia dziecka jako formę realizacji polityki prorodzinnej. Uchwała uprawnia do otrzymania jednorazowej pomocy finansowej w wysokości 1.000 zł w przypadku urodzenia pierwszego i każdego kolejnego dziecka. Uprawnienie to przysługuje matce, która po dniu 30 czerwca 2005 r. urodzi i wychowuje dziecko i jest zameldowana w B. na pobyt stały od co najmniej roku przed dniem urodzenia dziecka. Do otrzymania wyżej wymienionej pomocy Rada uprawniła również ojca dziecka, który zameldowany jest na pobyt stały w B. od co najmniej roku przed dniem urodzenia dziecka i samotnie wychowuje dziecko urodzone po dniu 30 czerwca 2005 r., a matka dziecka z takiej pomocy nie skorzystała. Z prawa do jednorazowej pomocy finansowej zostały wyłączone rodziny, w których dochód na jedną osobę przekracza 2.000 zł.

Oceniając legalność przedłożonej uchwały organ nadzoru nad samorządem gminnym zważył, co następuje:

Podjęte przez Radę Miejską B. uregulowania polegające na ustanowieniu uprawnień do jednorazowej pomocy finansowej przysługującej mieszkańcom gminy są aktem prawa miejscowego, gdyż mają charakter generalny, abstrakcyjny i powszechnie obowiązujący społeczność lokalną. Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych mogą stanowić akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Przepis ten oznacza, iż podstawą aktu prawa miejscowego musi być wyraźne upoważnienie ustawowe wynikające z ustawy szczególnej lub art. 40 ust. 2 i 3 ustawy o samorządzie gminnym. Rada Miejska jako podstawę prawną uchwały wskazała art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 16 ustawy o samorządzie gminnym, które w ocenie organu nadzoru nie zawierają takiego upoważnienia ustawowego, gdyż są przepisami o charakterze kompetencyjnym określającym zadania własne gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym w zakresie polityki prorodzinnej (art. 7 ust. 1 pkt 16) oraz regulującym zakres spraw należących do właściwości gminy (art. 18 ust. 1). Unormowania stanowiące akt prawa miejscowego nie mogą być wydawane na podstawie ogólnych norm kompetencyjnych, lecz na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego zawierającego elementy proceduralne oraz materialne wydania aktu normatywnego. Pogląd taki jest ugruntowany w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w jednym z wyroków postawił tezę następującą: "Przepis art. 94 Konstytucji obowiązującej od dnia 17 października 1997 r. wyklucza możliwość wydania aktu normatywnego o powszechnie obowiązującym charakterze na podstawie ogólnego przepisu kompetencyjnego, jakim jest art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym..." (wyrok NSA z 16 maja 2001 r. sygn. akt III SA 2622/00 opubl. na stronie www.nsa.pl).

Strona 1/4