Uzasadniając zarzuty skargi pełnomocnik podkreślił, że organ odwoławczy winien był ocenić treść odwołania zgodnie z intencją strony i przy uwzględnieniu ograniczonej zdolności strony do prawidłowego artykułowania swoich żądań.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:
Skarga podlegała uwzględnieniu albowiem organ odwoławczy przedwcześnie bo bez należytego rozważenia rzeczywistej woli skarżącego przyjął, że w odwołaniu wniesionym przez niego od decyzji organu I instancji z dnia [...] maja 2017r. Nr [...], nie został zawarty wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
Sąd zwraca uwagę, że ciążący na organach administracji publicznej obowiązek dokładnego wyjaśnienia okoliczności faktycznych i załatwienia sprawy, nie dotyczy tylko kwestii merytorycznych, ale także pojawiających się w toku postępowania kwestii procesowych (vide: miedzy innymi wyrok WSA w Białymstoku z dnia 4 czerwca 2008r. sygn. I SA/Bk 140/08). Nadto z art. 9 K.p.a. wynika obowiązek organu administracji należytego i wyczerpującego informowania stron postępowania o okolicznościach faktycznych i prawnych, mogących mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego oraz czuwania nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postepowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielania im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Zasada udzielania informacji nakazuje organowi administracji udzielenie stronie informacji o konsekwencjach działań lub zaniechań w celu ustalenia jej rzeczywistej woli (vide: teza druga wyroku NSA z 6 sierpnia 1999r. sygn. IV SA 2262/98, Lex nr 48 718). Organ administracji powinien zatem dążyć do ustalenia treści pism składanych przez stronę (vide: miedzy innymi wyrok NSA z 25 czerwca 1997r. sygn. I SA/Lu 157/96 oraz z 17 grudnia 1996r. sygn. II SA/Gd 1156/96). Jak podkreślił sąd administracyjny w jednym z orzeczeń, stwierdzenie przez stronę w odwołaniu, że przyczyną opóźnionego złożenia odwołania był brak pieniędzy na znaczki pocztowe, zobowiązywało organ odwoławczy do wezwania strony do wyjaśnienia, czy stwierdzenie to ma charakter wniosku o przywrócenie terminu (tak NSA w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999r. sygn. I SA/ Gd 2042/97, Lex nr 38685). W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się przy tym na konieczność zindywidualizowanej oceny potrzeby udzielenia stronie informacji i wyjaśnień. Występowanie u strony szczególnych cech, takich jak nieporadność lub brak orientacji w przepisach, zobowiązuje organ administracji do udzielenia jej stosownych wskazówek (vide, między innymi: wyrok NSA z 7 grudnia 1984r. sygn. III SA 729/84, ONSA 1984, nr 2, poz. 117; wyrok NSA z 15 października 1992r. sygn. SA/Ka 766/92, OSP 199, nr 5, poz. 100; wyrok NSA z 12 stycznia 1994r. SA/Łd 15/93; wyrok NSA z 18 lutego 1994r. sygn. SA/Wr 1587/93; wyrok NSA z 15 listopada 1995r. sygn. SA/Wr 712/95; wyrok NSA z 13 listopada 1998r. sygn. II SA 1428/98; wyrok NSA z 17 marca 1999r. sygn. I SA/Gd 1378/97).